- Trao đổi ý kiến, thảo luận hay tranh biện về một hiện tượng từ những góc nhìn khác nhau là cách thức hiệu quả để loại bỏ được những định kiến hoặc quan niệm sai lầm và nhận ra được những cách nghĩ đúng đắn, tiến bộ. Nhờ đó, chúng ta có thể hiểu rõ hơn về cuộc sống. Nếu việc đọc các văn bản nghị luận giúp tiếp nhận những góc nhìn của người khác thì việc viết ra quan điểm của mình về các hiện tượng trong cuộc sống sẽ giúp em chia sẻ với mọi người góc nhìn của mình.

- Bài văn trình bày ý kiến về một hiện tượng trong đời sống thuộc thể nghị luận. Trong đó, người viết đưa ra ý kiến của mình về một hiện tượng trong đời sống.

Yêu cầu đối với kiểu bài:

- Trình bày rõ ràng ý kiến về hiện tượng cần bàn luận.

- Nêu lí lẽ, bằng chứng để làm sáng tỏ cho ý kiến.

- Bố cục bài viết cần đảm bảo:

+ Mở bài: giới thiệu được hiện tượng người viết quan tâm và thể hiện rõ ràng ý kiến của người viết về hiện tượng ấy.

+ Thân bài: đưa ra được ít nhất hai lí lẽ cụ thể để lí giải cho ý kiến của người viết. Các lí lẽ được sắp xếp theo trình tự hợp lí. Người viết có thể sử dụng các từ ngữ để giúp người đọc nhận ra mạch lập luận. Người viết cần đưa ra được bằng chứng thuyết phục để làm sáng tỏ lí lẽ.

+ Kết bài: khẳng định lại vấn đề và đưa ra những đề xuất.

Hướng dẫn phân tích kiểu văn bản

1. Theo em, tác giả viết bài này nhằm mục đích gì?

Tác giả viết bài này nhằm nhấn mạnh, khẳng định vai trò, ý nghĩa của bữa cơm gia đình trong cuộc sống và kêu gọi mọi người hãy giữ gìn, quý trọng những bữa cơm gia đình.

2. Tìm ý kiến, lí lẽ, bằng chứng mà tác giả sử dụng để làm rõ ý kiến.

- Ý kiến 1: Bữa cơm gia đình rất bổ dưỡng, đảm bảo vệ sinh an toàn thực phẩm.

+ Lí lẽ 1: được chế biến bằng những nguyên liệu sạch, được lựa chọn cẩn thận, kĩ càng.

+ Lí lẽ 2: Không chỉ giúp ta khỏe mạnh mà còn khiến ta thấy ấm áp, hạnh phúc hơn.

- Ý kiến 2: Bữa cơm gia đình là khoảng thời gian quý giá giúp các thành viên gia đình gắn bó hơn sau một ngày lao động mệt mỏi.

+ Lí lẽ 1: thật hạnh phúc khi được tâm sự, thấu hiểu, lắng nghe, sẻ chia với nhau trong bữa cơm gia đình.

+ Lí lẽ 2: bữa cơm gia đình là dịp để người lớn trong nhà dạy con cháu những điều hay lẽ phải.

+ Bằng chứng: Theo nghiên cứu ở Mỹ trên 1476 tình nguyện viên cho thấy, bữa cơm gia đình giúp mọi người gắn bó, hợp tác với nhau tốt hơn.

3. Chức năng của đoạn mở bài trong bài văn trên là gì?

Chức năng của đoạn mở bài trong bài văn giúp người viết nêu lên vấn đề cần trình bày (bữa cơm gia đình) và thể hiện ý kiến của người viết về hiện tượng đó (bữa cơm gia đình rất quan trọng, ý nghĩa và cần được gìn giữ).

4. Ở phần kết bài, người viết có thể đưa ra những đề xuất hành động nhằm tạo ra những thay đổi tích cực. Đề xuất của người viết trong bài văn trên là gì? Theo em, đề xuất ấy có hợp lí không? Vì sao?

- Đề xuất của người viết là để bữa cơm gia đình không phải là gánh nặng, mỗi thành viên đều cần góp sức, người đi chợ, người nấu ăn, người rửa chén.

- Đề xuất ấy rất hợp lí vì khi mọi người trong gia đình cùng nhau góp sức, san sẻ công việc trong bữa cơm, thì mọi người sẽ thấu hiểu, quý trọng bữa cơm hơn, sẽ không có ai vì quá vất vả, mệt mỏi và chán nản.

5. Từ bài viết trên, em rút ra được bài học gì về việc viết bài văn trình bày ý kiến về một hiện tượng trong đời sống?

Từ bài viết trên, em rút ra được bài học khi viết văn trình bày ý kiến về một hiện tượng đời sống phải đưa ra những ý kiến, lí lẽ hợp lí và có bằng chứng chứng minh cho lí lẽ của mình.

Đề bài: Em hãy viết bài văn (khoảng 400 chữ) trình bày suy nghĩ về một hiện tượng trong đời sống mà em quan tâm.

Hướng dẫn quy trình viết

Bước 1: Chuẩn bị trước khi viết.

- Xác định đề tài.

+ Chọn một hiện tượng trong đời sống (có nên thần tượng một ai đó không? Có nên thành lập câu lạc bộ đọc sách không? Bảo tàng có nhàm chán không? Trò chơi điện tử: lợi hay hại?).

+ Nên lựa chọn những hiện tượng đang tạo ra ý kiến trái ngược nhau vì bài viết sẽ góp thêm tiếng nói, góc nhìn để cùng làm sáng tỏ vấn đề đang bàn cãi.

- Thu thập tư liệu.

+ Tìm nguồn tư liệu liên quan trên báo chí, bài nghiên cứu, cuốn sách cùng chủ đề.

+ Khi đọc tư liệu, đặt một số câu hỏi (bản thân đồng tình/không đồng tình với ý kiến, lí lẽ nào? Trong các tài liệu đã tìm, ý kiến, lí lẽ nào chưa được tác giả đề cập đến? Những ý kiến, lí lẽ đó có quan trọng không? Sử dụng bằng chứng nào để bài viết có sức thuyết phục?).

Bước 2: Tìm ý, lập dàn ý.

- Tìm ý: Viết ra những ý kiến xoay quanh hiện tượng cần bàn luận.

- Lập dàn ý.

+ Từ những ý kiến đã viết, chọn ý kiến tiêu biểu để lập dàn ý và triển khai phù hợp với yêu cầu của đề bài.

+ Dàn ý cần đảm bảo các yếu tố của bài văn nghị luận (ý kiến của bản thân về hiện tượng; nêu lí lẽ và bằng chứng; sắp xếp các lí lẽ theo trình tự hợp lí).

Bước 3: Viết bài.

- Cần có những câu văn nêu rõ ý kiến.

- Sử dụng các trích dẫn, danh ngôn để tăng sức thuyết phục.

- Chọn từ ngữ, cách diễn đạt phù hợp.

Bước 4: Xem lại và chỉnh sửa, rút kinh nghiệm.

- Mở bài: Có dẫn dắt vào vấn đề cần bàn luận, nêu được cụ thể hiện tượng bàn luận.

- Thân bài:

+ Thể hiện rõ ý kiến về hiện tượng.

+ Trình bày được ít nhất hai lí lẽ cụ thể để làm rõ ý kiến.

+ Đưa ra được bằng chứng thuyết phục để củng cố cho lí lẽ.

+ Đã sắp xếp các lí lẽ, bằng chứng theo một trình tự hợp lí.

- Kết bài: Khẳng định lại ý kiến của mình và đề xuất những giải pháp.