VB 2: Trái Đất - Mẹ của muôn loài
- Trịnh Xuân Thuận sinh năm 1948 tại Hà Nội, ông là Giáo sư ngành Vật lí thiên văn tại đại học Virginia, Mỹ. Các tác phẩm của ông được viết bằng tiếng Pháp được dịch sang tiếng Việt và xuất bản tại việt Nam gồm: Giai điệu bí ẩn, Hỗn độn và hài hòa…
- Văn bản Trái Đất – Mẹ của muôn loài được trích từ tác phẩm Nguồn gốc – nỗi hoài niệm về những thuở ban đầu do hai dịch giả Phạm Văn Thiều và Ngô Vũ chuyển ngữ, NXB Trẻ, xuất bản năm 2006.
Chuẩn bị đọc
Em cảm nhận thế nào về thiên nhiên quanh em? Vì sao Trái Đất - người Mẹ Thiên Nhiên của chúng ta được mệnh danh là “hành tinh xanh”?
- Thiên nhiên rất phong phú và đa dạng nhưng hiện nay đang bị tàn phá nghiêm trọng do hiệu ứng nhà kính và con người.
- Trái Đất được mệnh danh là “hành tinh xanh” bởi bề mặt trái đất được biển và rừng bao phủ.
Trải nghiệm cùng văn bản
1. Cụm từ" hành tinh xanh" thể hiện thái độ, tình cảm gì của người viết khi nói về Trái đất?
Cụm từ" hành tinh xanh" thể hiện thái độ tự hào, yêu quý, trân trọng những điều tốt đẹp mà trái đất ban tặng cho con người.
2. Chú ý cách sử dụng các con số cho thấy quá trình hình thành sự sống trên Trái Đất.
Cách sử dụng các con số cho thấy quá trình hình thành sự sống trên Trái Đất đã trải qua hàng triệu năm, là con số xác thực, cụ thể, thuyết phục.
Suy ngẫm và phản hồi
1. Trong đoạn 1, những chi tiết nào cho biết Trái Đất là hành tinh có sự sống đa dạng và phong phú?
- Những chi tiết cho thấy Trái Đất là hành tinh có sự sống đa dạng và phong phú:
+ Những hoạt động địa chất không ngừng đánh thức và nuôi dưỡng sự sống.
+ Những thay đổi của nó khiến cho các sinh vật thích nghi để sống sót và thúc đẩy sự phát triển, tiến hóa của muôn loài.
+ Trái đất có 3/4 bề mặt là nước.
2. Hãy điền vào bảng (SGK) những chi tiết trong đoạn 2 thể hiện sự tiến hóa của sự sống trên Trái Đất theo thời gian:
| Mốc thời gian | Các chi tiết |
| Cách nay 140 triệu năm | Có vô số các loài tảo, bọt biển, rêu, nấm, sâu, bọ, tôm cua, nhìn hoa bướm, nghe thấy tiếng chim, ong hay các loài khủng long khổng lồ và các loại thằn lằn tiền sử |
| Cách nay khoảng 6 triệu năm | Tiền nhân của loài người xuất hiện |
| Cách nay khoảng 30.000 đến 40.000 năm | Người tinh khôn đầu tiên xuất hiện |
3. Cách trình bày chữ viết trong nhan đề, sapo và các đề mục có gì khác với các đoạn khác trong văn bản? Nêu tác dụng của cách trình bày đó.
- Các đoạn trong văn bản chữ được in thường, còn nhan đề được viết hoa, in đậm; sapo là đoạn văn ngắn được in chữ nghiêng; các đề mục được đánh số và in đậm, đánh dấu gạch ngang chú thích.
- Cách trình bày này có tác dụng giúp người đọc hiểu dễ dàng hơn theo từng phần, logic hợp lí, chặt chẽ.
4. Các hình ảnh, số liệu trong bài này có tác dụng gì đối với việc thể hiện nội dung văn bản?
Các hình ảnh, số liệu trong bài là bằng chứng cho các lí lẽ tác giả đưa ra để thể hiện nội dung văn bản.
5. Em hãy tóm tắt nội dung chính các đoạn trong văn bản.
- Đoạn 1: từ đầu đến ý thức- con người: giới thiệu về trái đất.
- Đoạn 2: tiếp theo đến tiến hóa nhanh chóng: quá trình hình thành phát triển sự sống trên trái đất.
- Đoạn 3: còn lại: những thay đổi của trái đất ảnh hưởng tới môi trường sống.
6. Tại sao thiên nhiên lại được xem là "mẹ nuôi dưỡng muôn loài"?
Tất cả muôn loài kể cả con người đều được thiên nhiên nuôi dưỡng trong hàng triệu năm để có được như bây giờ.
7. Chúng ta cần làm gì để giữ cho Trái Đất mãi là "hành tinh xanh"?
Để giữ cho Trái Đất mãi là hành tinh xanh chúng ta cần bảo vệ môi trường, giảm rác thải, không chặt phá rừng, bảo vệ động vật, thực vật hoang dã...
