I. Văn bản (SGK)

Bằng việc miêu tả ngoại hình, cử chỉ và ngôn ngữ đối thoại để khắc họa tính cách nhân vật, tác giả đã bóc trần bản chất xấu xa, đê tiện của Mã Giám Sinh, qua đó lên án những thế lực tàn bạo chà đạp lên tài sắc và nhân phẩm của người phụ nữ.

1. Trong đoạn trích, từ ngoại hình đến tính cách đã bộc lộ bản chất xấu xa của Mã Giám Sinh.

- Ngoại hình: Mày râu nhẵn nhụi áo quần bảnh bao.

- Cử chỉ, hành động, cách nói năng: Ghế trên ngồi tót sỗ sàng; đắn đo cân sắc cân tài - ép cung cầm nguyệt thử bài quạt thơ; cò kè bớt một thêm hai…

+ Tính cách: Thể hiện bản chất con buôn, bất nhân, xem con người như hàng hóa có thể mua bán, thậm chí cò kè bớt xén; giả dối từ giới thiệu lí lịch cho đến trình bày mục đích mua Kiều.

2. Hình ảnh của Thúy Kiều.

- Cuộc đời của Thúy Kiều là chuỗi dài của sự bi thương đau đớn. Trong đoạn trích, hình ảnh của Kiều tuy không nhiều nhưng người đọc vẫn cảm nhận được tình cảnh tội nghiệp và nỗi đau đớn tái tê của nàng.

- Tình cảnh tội nghiệp: Gia đình nàng gặp cơn nguy biến, Kiều phải bán mình cứu cha.

-Nỗi đau đớn, tái tê.

- Thềm hoa một bước lệ hoa mấy hàng, nét buồn như cúc, điệu gầy như mai. Đó là nỗi đau đớn đến tột cùng. Từ một cô gái khuê các, sống trong cảnh "trướng gấm màn che" bỗng dưng bị ném vào cuộc đời ô trọc, bầm dập.

- Trong lòng Kiều ngổn ngang trăm mối tơ vò: Tình duyên đứt đoạn, cha và em bị đánh đập, cửa nhà tan nát còn phải đánh đàn, phải làm thơ để cho Mã Giám Sinh vừa lòng, trong lòng thì chất chứa lo lắng vì số phận sắp tới của mình.

3. Đoạn trích thể hiện tấm lòng nhân đạo sâu sắc của Nguyễn Du.

- Tấm lòng cảm thương, xót xa trước thân phận nhỏ nhoi của con người, giá trị con người bị chà đạp.

- Vạch trần thực trạng xã hội đen tối, gián tiếp lên án thế lực phong kiến đã đẩy con người vào tình cảnh đau đớn, lên án thế lực đồng tiền bất nhân.

- Bày tỏ thái độ căm phẫn, khinh bỉ trước bọn buôn người giả dối, bất nhân.