VĂN BẢN. CHUYỆN NGƯỜI CON GÁI NAM XƯƠNG (trích Truyền kì mạn lục)

1. Bố cục:

- Đoạn 1: Cuộc hôn nhân giữa Trương Sinh và Vũ Nương, sự xa cách vì chiến tranh, phẩm hạnh của Vũ Nương trong thời gian xa cách (từ đầu đến "cha mẹ đẻ mình").

- Đoạn 2: Nỗi oan khuất và cái chết bi thảm của Vũ Nương (Qua năm sau… trót đã qua rồi).

- Đoạn 3: Vũ Nương được giải oan (còn lại).

2. Vẻ đẹp tâm hồn của Vũ Nương được miêu tả trong những hoàn cảnh khác nhau.

- Ở mối quan hệ vợ chồng trong cuộc sống hằng ngày, Vũ Nương không để xảy ra bất hòa.

- Trong tình huống chia li, khi tiễn chồng đi lính, nàng bày tỏ sự thương nhớ và chỉ mong chồng bình yên trở về.

- Khi vắng chồng, Vũ Nương là người vợ thủy chung, người mẹ hiền, dâu thảo, ân cần, hết lòng chăm sóc mẹ chồng lúc ốm đau. Khi mẹ chồng mất "Nàng hết lời thương xót, phàm việc ma chay tế lễ, lo liệu như đối với cha mẹ đẻ mình".

- Khi bị chồng nghi oan, Vũ Nương đã cố phân trần để chồng hiểu rõ tấm lòng mình nhưng không có kết quả. Lúc bị dồn đẩy đến bước đường cùng, nàng đã tự trầm mình để bảo toàn danh dự.

- Trong nhiều hoàn cảnh, nhân vật Vũ Nương hiện lên là người phụ nữ hiền thục, người vợ thủy chung, yêu thương chồng con hết mực, người con dâu hiếu thảo, hết lòng vì cha mẹ, gia đình, đồng thời cũng là người phụ nữ coi trọng danh dự, phẩm hạnh.

3. Nỗi oan khuất của Vũ Nương và thân phận của người phụ nữ trong chế độ phong kiến.

- Nguyên nhân trực tiếp là do Trương Sinh quá đa nghi, hay ghen, gia trưởng, độc đoán. Trương Sinh đã không cho Vũ Nương cơ hội giãy bày, thanh minh.

- Nguyên nhân gián tiếp là do xã hội phong kiến - xã hội gây ra bao bất công, thân phận người phụ nữ thật bấp bênh, mong manh, bi thảm. Họ không được bênh vực chở che mà bị đối xử một cách bất công, vô lí…

4. Cách dẫn dắt tình tiết câu chuyện tạo kịch tính, lôi cuốn.

Từ những chi tiết hé mở, thắt nút đến khi tháo nút đã tạo cho câu chuyện hấp dẫn, sinh động. Những đoạn đối thoại, độc thoại của nhân vật được sắp xếp đúng chỗ, góp phần khắc họa tâm lý nhân vật, tính cách nhân vật (lời nói của Vũ Nương bao giờ cũng chân thành, dịu dàng, có tình có lý, lời đứa trẻ hồn nhiên, thật thà…).

5. Những yếu tố kỳ ảo.

 - Chuyện nằm mộng của Phan Lang, chuyện Phan Lang và Vũ Nương dưới động rùa của Linh Phi… chuyện lập đàn giải oan, Vũ Nương hiện về ngồi trên kiệu hoa, cờ tán, võng lọng rực rỡ đầy sông, lúc ẩn lúc hiện, rồi "bóng nàng loang loáng mờ nhạt dần mà biến đi mất.".

- Tác giả đã đưa yếu tố truyền kì kết hợp với các yếu tố tả thực để tạo hiệu quả nghệ thuật về tính chân thực của truyện. Tác giả muốn tạo cơ sở để minh oan cho Vũ Nương, khẳng định lòng trong trắng của nàng. Đồng thời tạo ra một thế giới ước mơ, khát vọng của nhân dân về sự công bằng, bác ái.

6. Ý nghĩa.

- Qua câu chuyện về cuộc đời và số phận của Vũ Nương trong Chuyện người con gái Nam Xương, học sinh thấu hiểu, đồng cảm với số phận bất hạnh, bé nhỏ của người phụ nữ Việt Nam dưới xã hội phong kiến hà khắc, đồng thời biết trân trọng, khẳng định vẻ đẹp phẩm chất ngời sáng của họ.

- Học sinh học hỏi được nghệ thuật tự sự mà tác giả đã sử dụng như: Nghệ thuật xây dựng cốt truyện, miêu tả nhân vật, bút pháp tự sự kết hợp hài hòa với trữ tình.