I. Ngôn ngữ là tài sản chung của xã hội

- Ngôn ngữ là tài sản chung của một dân tộc, một cộng đồng xã hội dùng để giao tiếp (biểu hiện, lĩnh hội lời nói).

- Mỗi cá nhân phải tích lũy và biết sử dụng ngôn ngữ chung của cộng đồng xã hội.

- Tính chung của ngôn ngữ bao gồm:

+ Các âm (nguyên âm, phụ âm) và thanh (huyền, sắc, nặng, hỏi, ngã, ngang).

+ Các tiếng (âm tiết), từ.

+ Các ngữ cố định (thành ngữ, quán ngữ).

- Quy tắc chung, phương thức chung

+ Quy tắc cấu tạo các kiểu câu: Câu đơn, câu ghép, câu phức.

+ Phương thức chuyển nghĩa từ: Từ nghĩa gốc sang nghĩa bóng.

+ Các quy tắc và phương thức còn lại thuộc các lĩnh vực ngữ âm, từ vựng, ngữ pháp, phong cách của ngôn ngữ… có tính chất phổ biến và bắt buộc đối với mọi cá nhân khi giao tiếp trong cộng đồng.

II. Lời nói - sản phẩm của cá nhân

1. Giọng nói cá nhân:

Mỗi người một vẻ riêng, không ai giống ai.

2. Vốn từ ngữ cá nhân:

Mỗi cá nhân ưa chuộng và quen dùng những từ ngữ nhất định, phụ thuộc vào lứa tuổi, vốn sống, cá tính, nghề nghiệp, trình độ, môi trường địa phương …

3. Sự chuyển đổi, sáng tạo khi sử dụng từ ngữ quen thuộc:

Mỗi cá nhân có sự chuyển đổi, sáng tạo trong nghĩa từ, trong sự kết hợp từ ngữ, trong việc tách từ, gộp từ, chuyển loại từ hoặc trong sắc thái phong cách… tạo nên những sự biểu hiện mới.

4. Tạo ra những từ mới:

Cá nhân có thể tạo ra từ mới từ những chất liệu có sẵn và theo phương thức chung.

5. Vận dụng linh hoạt sáng tạo quy tắc chung, phương thức chung:

Cá nhân có thể tạo ra các sản phẩm (ngữ, câu, đoạn, bài…) có sự chuyển hóa linh hoạt so với những quy tắc và phương thức chung (lựa chọn vị trí cho từ ngữ, tỉnh lược từ ngữ, tách câu)… để tạo thành phong cách ngôn ngữ cá nhân.

III. Quan hệ giữa ngôn ngữ chung và lời nói cá nhân

- Giữa ngôn ngữ chung của cộng đồng xã hội và lời nói của cá nhân có mối quan hệ hai chiều.

+ Ngôn ngữ chung là cơ sở để mỗi cá nhân sản sinh ra những lời nói cụ thể đồng thời lĩnh hội được lời nói của cá nhân khác. Khi nói, khi viết (phải huy động các yếu tố ngôn ngữ chung) hoặc khi nghe, khi đọc (sử dụng quy tắc và phương thức chung của ngôn ngữ cộng đồng).

+ Lời nói cá nhân là hiện thực hóa những yếu tố, quy tắc và phương thức chung của ngôn ngữ.

- Những sự biến đổi và chuyển hóa diễn ra trong lời nói cá nhân dần dần góp phần hình thành và xác lập những cái mới trong ngôn ngữ, làm cho ngôn ngữ chung phát triển.