I. Tiểu dẫn

- Vích-to Huy-gô (1802 - 1885) là nhà văn thiên tài của nước Pháp, danh nhân văn hóa nhân loại, luôn hoạt động động vì sự tiến bộ của con người.

- Những tác phẩm tiêu biểu: Nhà thờ đức bà Pari, Những người khốn khổ, Tia sáng và bóng tối…

- Đoạn trích Người cầm quyền khôi phục uy quyền nằm ở cuối phần thứ nhất (Phăng-tin). Vì cứu một nạn nhân bị Gia-ve bắt oan, Giăng Van-giăng phải tự thú và Ma-đơ-len chỉ là tên giả. Bởi vậy ông từ giã Phăng-tin trong khi nàng chưa biết sự thật về ông thị trưởng và con gái mình.

II. Văn bản (SGK)

1. Nghệ thuật đối lập giữa Giăng Van-giăng và Gia-ve.

- Đoạn trích thể hiện nổi bật những đặc trưng của chủ nghĩa lãng mạn. Trong những đặc trưng ấy, việc xây dựng nên hai nhân vật đối lập là một trong những dấu hiệu quan trọng. Giăng Van-giăng được lí tưởng hóa, tuyệt đối hóa như một anh hùng, đối lập với cường quyền. Còn ở tuyến bên kia, Gia-ve lại là một kẻ đại ác.

- Ở đoạn trích, Huy-gô làm nổi bật hai hình tượng với hai phẩm chất hoàn toàn đối lập.

+ Với mong ước có thêm thời gian để đưa Cô-dét về cho Phăng-tin, Giăng Van- giăng sẵn sàng chấp nhận tất cả. Ông đã nhún nhường, thậm chí nhẫn nhục trước Gia-ve để mong có thể thực hiện được ước nguyện.

+ Trước đó, vì để làm yên lòng Phăng-tin, Giăng Van-giăng đã nói dối nàng là đã đưa Cô-dét về rồi. Ông vừa van nài tên thanh tra biến chất vừa tránh cho Phăng-tin không bị sốc trước thông tin quá đột ngột, tình thế này đã thể hiện được những phẩm chất đẹp của nhân vật.

+ Đối lập với Giăng Van-giăng là hình ảnh một Gia-ve độc ác, sự độc ác của Gia-ve mới đầu chỉ là vẻ mặt đắc chí và bằng những lời nói cộc lốc, thô lỗ.

+ Khi kịch tính của truyện dần lên cao, hắn đã chà đạp lên tất cả, ngay cả khi Phăng-tin đã tắt thở, Gia-ve vẫn không hề nao núng. Với hắn, điều quan trọng nhất là tiêu diệt Giăng Van-giăng bằng mọi cách.

2. Những hình ảnh so sánh và ẩn dụ.

- Khi thể hiện tính cách của Gia-ve, Huy-gô đã sử dụng rất nhiều những so sánh và ẩn dụ, đặc biệt là những so sánh có tính chất phóng đại.

+ Ấn tượng đầu tiên về Gia-ve trong đoạn trích là lời nói cộc lốc và thô bỉ "Trong cái điệu hắn nói lên hai tiếng ấy (Mau lên!) có cái gì man rợ và điên cuồng. [...] Không còn là tiếng người nói mà là tiếng thú gầm". Rồi "hắn phóng vào Giăng Van- giăng cặp mắt nhìn như cái móc sắt, và với cái nhìn ấy hắn từng quen kéo giật vào hắn bao kẻ khốn khổ".

+ Nụ cười của hắn càng thêm man rợ "Gia-ve phá lên cười, cái cười ghê tởm phô ra tất cả hai hàm răng". Những hình ảnh so sánh phóng đại trên khiến người đọc hình dung về Gia-ve với những nét điển hình của ác thú.

- Đối lập với Gia-ve, trong đoạn trích, Giăng Van-giăng được miêu tả trực tiếp "Ông bảo Phăng-tin bằng giọng hết sức nhẹ nhàng và điềm tĩnh", khi thì thì thầm hạ giọng... những hành động ấy của Giăng Van-giăng rất điềm đạm, hoàn toàn đối lập với các hành động của Gia-ve.

+ Giăng Van-giăng được miêu tả gián tiếp qua những lời cầu cứu của nhân vật Phăng-tin (trong mắt Phăng-tin, Giăng Van-giăng là một anh hùng, là một vị cứu tinh).

+ Giăng Van-giăng còn hiện lên rất đẹp qua cảnh tượng mà bà xơ Xem-pli-xơ đã chứng kiến "lúc Giăng Van-giăng thì thầm bên tai Phăng-tin bà trông thấy rõ ràng một nụ cười không sao tả được hiện trên đôi môi nhợt nhạt và trong đôi mắt xa xăm, đầy ngỡ ngàng của chị khi đi vào cõi chết".

+ Những lời nói, hành động và ý nghĩ của Giăng Van-giăng trong đoạn cuối gợi lên vẻ đẹp phi thường, lãng mạn. Hình ảnh đó nổi bật lên trên cái ác và cường quyền.

3. Tác dụng của thuật ngữ văn học trong truyện.

Đoạn văn từ câu "Ông nói gì với chị?" đến câu "có thể là những sự thực cao cả" là phát ngôn của nhà văn. Thuật ngữ văn học chỉ tên loại ngôn ngữ này là: Bình luận ngoại đề (hay "Trữ tình ngoại đề").

+ Trữ tình ngoại đề chỉ một trong những yếu tố ngoài cốt truyện trong tác phẩm tự sự, là những đoạn văn, đoạn thơ mà tác giả hay người kể chuyện trực tiếp bộc lộ những tình cảm, ý nghĩ, quan niệm của mình đối với nhân vật, đối với cuộc sống trong tác phẩm.

+ Trữ tình ngoại đề góp phần bộc lộ chủ đề và tư tưởng của tác phẩm, làm sáng tỏ thêm hình tượng nhân vật. Nếu xuất phát từ tư tưởng tiến bộ, từ những thể nghiệm sâu sắc về cuộc sống, những đoạn trữ tình ngoại đề còn có ý nghĩa giáo dục đối với người đọc.

4. Những dấu hiệu của nghệ thuật lãng mạn chủ nghĩa.

- Đoạn trích thể hiện nhiều dấu hiệu nghệ thuật của chủ nghĩa lãng mạn.

- Những thủ pháp nghệ thuật quen thuộc gồm phóng đại, so sánh và tương phản.

- Những biện pháp này đều bị chi phối bởi đặc trưng của chủ nghĩa lãng mạn, khi đối lập thực tế với lí tưởng, chủ nghĩa lãng mạn hướng về khuynh hướng khẳng định thế giới lí tưởng.

- Thế giới lí tưởng của Huy-gô (biểu hiện qua hình ảnh người hùng giải quyết những bất công xã hội bằng tình thương) có thể nhuốm màu ảo tưởng nhưng bồi đắp cho con người một tình cảm và lí tưởng đẹp đẽ.