I. NHẬN XÉT

1. Tìm câu ghép trong hai đoạn văn sau và cho biết các vế câu được nối với nhau bằng những từ nào:

Bốn mùa Hạ Long mang trên mình một màu xanh đằm thắm: xanh biếc của biển, xanh lam của núi, xanh lục của trời. Màu xanh ấy như trường cửu, lúc nào cũng bát ngát, cũng trẻ trung, cũng phơi phới.

Tuy bốn mùa là vậy nhưng mỗi mùa Hạ Long lại có những nét riêng biệt, hấp dẫn lòng người. Mùa xuân của Hạ Long là mùa sương và cá mực. Mùa hè của Hạ Long là mùa gió nồm nam và cá ngừ, cá vược. Mùa thu của Hạ Long là mùa trăng biển và tôm he...

(theo Thi Sảnh)

- Câu ghép: Tuy bốn mùa là vậy nhưng mỗi mùa Hạ Long lại có những nét riêng biệt, hấp dẫn lòng người.

- Các vế câu được nối với nhau bằng cặp quan hệ từ: tuy… nhưng…

2. Tìm thêm những câu ghép có quan hệ từ tương phản.

Các quan hệ từ biểu thị mối quan hệ tương phản: tuy, mặc dù, tuy... nhưng...., mặc dù... nhưng…

- Dù trời mưa to nhưng em vẫn đi học.

- Tuy gầy nhưng Tuấn thường xuyên tập thể dục nên rất khỏe.

II. GHI NHỚ

Để thể hiện mối quan hệ tương phản của hai vế câu ghép, ta có thể nối chúng bằng:

- Một quan hệ từ: tuy, dù, mặc dù, nhưng…

- Hoặc một cặp quan hệ từ: tuy... nhưng…, mặc dù... nhưng…, dù... nhưng...

III. LUYỆN TẬP

1. Phân tích cấu tạo của các câu ghép sau:

a. Mặc dù giặc Tây hung tàn nhưng chúng không thể ngăn cản các cháu học tập, vui tươi, đoàn kết, tiến bộ.

(Hồ Chí Minh)

- Câu ghép gồm 2 vế là:

Mặc dù giặc Tây/hung tàn nhưng chúng/không thể ngăn cản các cháu học tập, vui tươi, đoàn kết, tiến bộ.

- Cặp quan hệ từ: mặc dù – nhưng.

b. Tuy rét vẫn kéo dài, mùa xuân đã đến bên bờ sông Lương.

(Nguyễn Đình Thi)

- Câu ghép gồm 2 vế là:

Tuy rét/vẫn kéo dài/mùa xuân/đã đến bên bờ sông Lương.

- Quan hệ từ: tuy.

2. Thêm một vế câu vào chỗ trống để tạo thành câu ghép chỉ quan hệ tương phản:

a. Tuy hạn hán kéo dài nhưng…

b.… nhưng các cô vẫn miệt mài trên đồng ruộng.

- Tuy hạn hán kéo dài nhưng nhờ có hệ thống tưới tiêu nên người dân không sợ thiếu nước.

- Dù thời tiết oi bức nhưng các cô vẫn miệt mài trên đồng ruộng.

3. Tìm chủ ngữ, vị ngữ của mỗi vế câu ghép trong mẩu chuyện vui sau:

Chủ ngữ ở đâu?

Cô giáo viết lên bảng một câu ghép:

"Mặc dù tên cướp rất hung hăng, gian xảo nhưng cuối cùng hắn vẫn phải đưa hai tay vào còng số 8".

Rồi cô hỏi:

- Em nào cho cô biết chủ ngữ của câu trên ở đâu?

Hùng nhanh nhảu:

- Thưa cô, chủ ngữ đang ở trong nhà giam ạ.

(Phạm Hải Lê Châu)

Câu ghép là: Mặc dù tên cướp/rất hung hăng, gian xảo nhưng cuối cùng hắn/vẫn phải đưa hai tay vào còng số 8.

+ Chủ ngữ: tên cướp, hắn.

+ Vị ngữ: rất hung hăng, gian xảo; vẫn phải đưa hai tay vào còng số 8.