I. NHẬN XÉT

1. Tìm các vế câu trong mỗi câu ghép dưới đây. Xác định chủ ngữ, vị ngữ của mỗi vế câu:

a. Buổi chiều, nắng vừa nhạt, sương đã buông nhanh xuống mặt biển.

(Thi Sảnh)

b. Chúng tôi đi đến đâu, rừng rào rào chuyển động đến đấy.

(Nguyễn Phan Hách)

- Trong câu (a):

+ Vế 1: nắng (chủ ngữ), vừa nhạt (vị ngữ).

+ Vế 2: sương (chủ ngữ), đã buông nhanh xuống mặt biển (vị ngữ).

- Trong câu (b):

+ Vế 1: chúng tôi (chủ ngữ), đi đến đâu (vị ngữ).

+ Vế 2: rừng (chủ ngữ), rào rào chuyển động đến đấy (vị ngữ).

2. Các từ in đậm trong hai câu ghép trên được dùng làm gì? Nếu lược bỏ những từ ấy thì quan hệ giữa các vế câu có gì thay đổi?

- Các từ vừa...đã, đâu...đấy trong hai câu ghép trên dùng để nối các vế câu.

- Trong câu (a): Nếu lược bỏ các từ vừa... đã thì quan hệ giữa các vế câu không còn chặt chẽ. Hai sự việc nắng nhạt, sương buông nhanh xuống mặt biển trong câu chỉ được đặt cạnh nhau, không còn quan hệ tiếp nối với nhau.

- Trong câu (b): Nếu lược bỏ các từ đâu... đấy thì câu văn không hoàn chỉnh.

3. Tìm những từ có thể thay thế cho các từ in đậm trong hai câu ghép đã dẫn.

a. mới... đã..., chưa... đã..., càng... càng...

b. chỗ nào... chỗ ấy…, chỗ nào… chỗ đấy.

II. GHI NHỚ

Để thể hiện quan hệ về nghĩa giữa các vế câu, ngoài quan hệ từ người ta có thể nối các vế câu ghép bằng một số cặp từ hô ứng như:

- vừa.... đã…, chưa.... đã…, mới.... đã…, vừa.... vừa…, càng.... càng...

- đâu.... đấy…, nào.... đấy…, sao...vậy…, bao nhiêu.... bấy nhiêu.

III. LUYỆN TẬP

1. Trong những câu ghép dưới đây, các vế câu được nối với nhau bằng những từ nào?

a. Ngày chưa tắt hẳn, trăng đã lên rồi.

(Thạch Lam)

b. Chiếc xe ngựa vừa đậu lại, tôi đã nghe tiếng ông từ trong nhà vọng ra.

(Nguyễn Quang Sáng)

c. Trời càng nắng gắt, hoa giấy càng bồng lên rực rỡ.

(Trần Hoài Dương)

Các vế câu được nối với nhau bằng những từ:

a.… chưa… đã…

b.… vừa… đã…

c.… càng… càng…

2. Tìm các cặp từ hô ứng thích hợp với mỗi chỗ trống:

a. Mưa... to, gió... thổi mạnh.

b. Trời... hửng sáng, nông dân... ra đồng.

c. Thuỷ Tinh dâng nước cao..., Sơn Tinh làm núi cao lên...

Những cặp từ hô ứng thích hợp:

a. Mưa càng to, gió càng thổi mạnh.

b. Trời vừa hửng sáng, nông dân đã ra đồng.

c. Thủy Tinh dâng nước cao bao nhiêu, Sơn Tinh làm núi cao lên bấy nhiêu.