I. NHẬN XÉT

Đọc câu dưới và trả lời câu hỏi:

Hổ mang bò lên núi.

1. Có thể hiểu câu trên theo những cách nào?

Có thể hiểu câu trên theo hai cách:

+ Con rắn hổ mang bò lên núi.

+ Con hổ mang con bò lên núi.

2. Vì sao có thể hiểu theo nhiều cách như vậy?

- Câu văn trên có hiểu theo 2 cách như vậy là do từ đồng âm đã tạo ra hai cách hiểu.

+ Các tiếng hổ, mang trong từ hổ mang (tên một loài rắn) đồng âm với danh từ hổ (con hổ) và hành động mang.

+ Động từ bò đồng âm với danh từ bò (con bò).

II. GHI NHỚ

Dùng từ đồng âm để chơi chữ là dựa vào hiện tượng đồng âm, tạo ra những câu nói có nhiều nghĩa, gây ra những bất ngờ thú vị cho người đọc, người nghe.

III. LUYỆN TẬP

1. Các câu sau đã sử dụng những từ đồng âm nào để chơi chữ?

a. Ruồi đậu mâm xôi đậu.

Kiến bò đĩa thịt bò.

b. Một nghề cho chín còn hơn chín nghề.

c. Bác bác trứng, tôi tôi vôi.

d. Con ngựa đá con ngựa đá, con ngựa đá không đá con ngựa.

Những từ đồng âm được dùng để chơi chữ là:

- Trong câu (a):

+ Đậu trong ruồi đậu là dừng ở chỗ nhất định, còn đậu trong xôi đậu là tên một loại hạt để ăn.

+ Bò trong kiến bò là một hành động, còn bò trong thịt bò là chỉ con bò.

- Trong câu (b): Tiếng chín thứ nhất là thành thạo, tinh thông; còn tiếng chín thứ hai là số 9.

- Trong câu (c):

+ Tiếng bác thứ nhất là một từ xưng hô, tiếng bác thứ hai là cách chế biến thức ăn từ trứng.

+ Tiếng tôi thứ nhất là một từ xưng hô, tiếng tôi thứ hai là phương pháp chế tạo vôi.

- Trong câu (d):

+ Đá (danh từ): là một chất rắn.

+ Đá (động từ): chỉ hành động dùng chân hất mạnh vào một vật.

Ý nghĩa của câu trên là con ngựa dùng chân đá vào con ngựa làm bằng đá.

2. Đặt câu với một cặp từ đồng âm ở bài tập 1.

- Cuối tuần, mẹ em thường nấu chè đậu xanh cho cả nhà.

- Buổi sáng, những chú chim sẻ thường đậu trên bụi cây bên cửa sổ hót véo von.