I. Đoạn văn trong văn bản tự sự

1. Đoạn văn là bộ phận của văn bản. Trong văn bản tự sự, mỗi đoạn văn thường có câu nêu ý khái quát (câu chủ đề). Các câu khác diễn đạt những ý cụ thể nhằm thuyết minh, miêu tả, giải thích, mở rộng… triển khai làm rõ ý khái quát.

2. Mỗi văn bản tự sự thường gồm nhiều đoạn văn với những nhiệm vụ khác nhau:

- Đoạn mở bài: Giới thiệu câu chuyện.

- Đoạn thân bài: Kể diễn biến sự việc chi tiết.

- Đoạn kết: Tạo ấn tượng mạnh mẽ tới suy nghĩ, cảm xúc người đọc.

3. Nội dung mỗi đoạn văn tuy khác nhau (cách tả người, kể sự việc) nhưng đều có chung nhiệm vụ là thể hiện chủ đề và ý nghĩa văn bản.

II. Cách viết đoạn văn trong văn bản tự sự

1. Đoạn văn (SGK).

a). Các đoạn văn trên thể hiện đúng dự kiến của tác giả. Nội dung và giọng điệu của các đoạn mở đầu và kết thúc của truyện có thiên hướng ca ngợi vẻ đẹp của rừng xà nu, một hình tượng biểu trưng cho tinh thần quật khởi của đồng bào Tây Nguyên.

Đoạn mở đầu miêu tả rừng xà nu với sức sống dẻo dai trước những làn bom đạn của quân thù, đoạn kết miêu tả sức vươn lên của các lớp xà nu con và sức mạnh tập thể của rừng xà nu "nối tiếp đến chân trời”.

b). Rút kinh nghiệm từ cách viết đoạn văn của Nguyên Ngọc:

- Cần có ý tưởng, dự kiến cho nội dung và nghệ thuật của đoạn văn.

- Mỗi đoạn văn trong văn bản tự sự phải tập trung biểu hiện chủ đề chung, tuy nhiên cần có những đặc điểm khác nhau về nội dung và nghệ thuật.

2. Đoạn văn (SGK).

a). Đoạn văn trên chưa được coi là văn bản tự sự vì mới chỉ là ba đoạn đang viết dở.

- Ở phần đầu (từ “Vậy là... ” đến “ửng lên”) là đoạn mở của truyện; phần giữa (từ “Một đoàn người” đến “ứa nước mắt”) là đoạn trung tâm nhưng viết chưa rõ ý; phần cuối thuộc đoạn kết.

b). Trong đoạn văn, người viết mới thành công trong việc giới thiệu chuyện chị Dậu được phân công về làng Đông Xá, lãnh đạo nhân dân phá kho thóc và cướp chính quyền ở huyện. Những chỗ còn lại viết chưa thành công và còn để trống. Gợi ý viết tiếp các phần để trống như sau:

+ Ở chỗ trống thứ nhất nên thêm một đoạn về việc chị Dậu về làng vận động nhân dân tham gia cách mạng như thế nào? Nhân dân trong làng được chị thuyết phục và nghe theo chị ra sao? Trong quá trình đó, những ai (nhân vật do người viết tưởng tượng) hưởng ứng và ủng hộ chị tích cực nhất? Những công việc cụ thể của họ như thế nào? Bọn mật thám Pháp phối hợp với ông Lý ứng xử thế nào?... Cuối cùng, dưới sự lãnh đạo của Đảng, chị Dậu đã tập hợp được nhân dân làng Đông Xá, giương cao cờ đỏ sao vàng, xuống đường ủng hộ cách mạng.

+ Ở chỗ trống thứ hai, nên kể tiếp một đoạn ngắn về việc chị Dậu tuyên truyền, cổ động người dân làng Đông Xá như thế nào để họ vùng lên đánh Pháp, đuổi Nhật.

3. Cách viết đoạn văn trong bài văn tự sự:

- Hình dung diễn biến câu chuyện.

- Xây dựng kết cấu cho câu chuyện trong đoạn văn định kể.

- Sử dụng các từ ngữ liên kết câu để đoạn văn mạch lạc, chặt chẽ.