Bài 8. Nước Mĩ

Từ sau Chiến tranh thế giới thứ hai, Mĩ đã vươn lên trở thành nước tư bản giàu mạnh nhất, đứng đầu hệ thống tư bản chủ nghĩa theo đuổi mưu đồ bá chủ thế giới. Với sự vượt trội về kinh tế, tài chính, khoa học – kĩ thuật, ngày nay nước Mĩ đang giữ vai trò hàng đầu trong nền kinh tế chính trị thế giới và quan hệ quốc tế.

I. Tình hình kinh tế nước Mĩ sau Chiến tranh thế giới thứ hai

- Sau Chiến tranh thế giới thứ hai, Mĩ thu được 114 tỉ USD lợi nhuận, trở thành nước tư bản giàu mạnh nhất thế giới. Mĩ không bị ảnh hưởng chiến tranh mà còn hưởng lợi nhờ bán vũ khí, hàng hóa cho các nước tham chiến.

+ Từ năm 1945 – 1950, sản lượng công nghiệp Mĩ chiếm hơn một nửa sản lượng công nghiệp thế giới.

+ Sản lượng nông nghiệp bằng 2 lần sản lượng của Anh, Pháp, Cộng hòa Liên bang Đức, I-ta-li-a và Nhật Bản cộng lại.

+ Nắm trong tay ¾ dự trữ vàng toàn thế giới.

+ Quân sự mạnh nhất thế giới, độc quyền về hạt nhân.

- Thập niên sau 1970: Mĩ không còn giữ ưu thế. Sản lượng công nghiệp chiếm 39,8% của thế giới do sự cạnh tranh của Nhật bản và Tây Âu.

- Kinh tế Mĩ không ổn định, thường xuyên xảy ra suy thoái.

- Sự phân biệt giàu nghèo, kỳ thị chủng tộc.

- Không ổn định về kinh tế chính trị - xã hội ở Mĩ.

- Chi phí nhiều cho quân sự  như chạy đua vũ trang, thực hiện chiến tranh xâm lược.

II. Sự phát triển về khoa học – kỹ thuật của Mĩ sau chiến tranh

- Mĩ là nước khởi đầu cuộc cách mạng khoa học - kĩ thuật lần thứ hai.

+ Đạt được những thành tựu kì diệu như: Sáng tạo ra công cụ sản xuất mới, nguồn năng lượng mới, những vật liệu tổng hợp mới; khoa học vũ trụ, thông tin liên lạc, giao thông vận tải, cuộc cách mạng xanh trong nông nghiệp; sản xuất vũ khí hiện đại.

+ Tháng 7/1969, lần đầu tiên đưa con người đặt chân lên mặt trăng.

+ Nhờ khoa học – kỹ thuật nên kinh tế Mĩ phát triển nhanh và đời sống vật chất nhân dân được nâng cao.

III. Chính sách đối nội, đối ngoại của Mĩ sau chiến tranh

- Đảng Dân Chủ và Cộng hòa thay nhau cầm quyền phục vụ lợi ích của tập đoàn tư bản cầm  quyền.

- Đối nội:

+ Cấm Đảng Cộng sản Mĩ hoạt động.

+ Chống lại phong trào đình công, loại bỏ những người tiến bộ ra khỏi bộ máy nhà nước.

+ Thực hiện chính sách phân biệt chủng tộc.

+ Phong trào đấu tranh của nhân dân vẫn tiếp tục và có thời kì bùng lên dữ dội như các “mùa hè nóng bỏng” của người da đen (năm 1963, 1969 - 1975); phong trào phản chiến trong thời gian Mĩ xâm lược Việt Nam (1969 – 1972).

- Đối ngoại: Đề ra ”Chiến lược toàn cầu”, mưu đồ bá chủ thế giới.

+ Mục tiêu: Ngăn chặn, đẩy lùi, tiêu diệt các nước XHCN.

+ Đẩy lùi phong trào giải phóng dân tộc và thiết lập sự thống trị thế giới.

+ Khống chế đồng minh bằng viện trợ.

+ Lập khối quân sự, gây chiến tranh xâm lược...

- Dựa vào sự tăng trưởng kinh tế liên tục trong 10 năm (1991 - 2000) và sự vượt trội về các mặt kinh tế, khoa học – kĩ thuật, quân sự, giới cầm quyền Mĩ tiến hành nhiều chính sách, biện pháp để xác lập trật tự thế giới “đơn cực” do Mĩ chi phối và khống chế.