Bài 7: Môi trường nhiệt đới gió mùa
1. Khí hậu
- Khí hậu nhiệt đới gió mùa là loại khí hậu đặc sắc của đới nóng, điển hình là ở Nam Á và Đông Nam Á.
- Khí hậu nhiệt đới gió mùa có hai đặc điểm nổi bật là nhiệt độ, lượng mưa thay đổi theo mùa gió và thời tiết diễn biến thất thường.
+ Gió mùa mùa hạ: gió thổi từ Ấn Độ Dương và Thái Bình Dương tới, đem theo không khí mát mẻ, mưa lớn.
+ Gió mùa mùa đông: gió thổi từ lục địa châu Á ra, đem theo không khí khô và lạnh.
+ Nhiệt độ trung bình năm trên 20oC. Biên độ nhiệt trung bình năm khoảng 8oC.
+ Lượng mưa trung bình năm trên 1000 mm nhưng thay đổi tùy thuộc vị trí gần hay xa biển, sườn núi đón gió hay khuất gió. Mùa mưa (tháng 5 - 10), chiếm 70 - 95% lượng nước cả năm; mùa khô (tháng 11 - 4).
+ Thời tiết diễn biến thất thường: mùa mưa có năm đến sớm, năm đến muộn; lượng mưa có năm ít, năm nhiều. $\longrightarrow$ Dễ gây hạn hán hay lụt lội.
2. Các đặc điểm khác của môi trường
- Môi trường nhiệt đới gió mùa là kiểu môi trường có thảm thực vật phong phú và đa dạng, thay đổi theo lượng mưa và sự phân bố mưa trong năm.
+ Nơi mưa nhiều: rừng có nhiều tầng (không bằng rừng rậm xanh quanh năm), có một số cây rụng lá vào mùa khô.
+ Nơi mưa ít: đồng cỏ cao nhiệt đới.
- Gió mùa ảnh hưởng lớn tới cảnh sắc thiên nhiên và cuộc sống của con người.
- Nam Á và Đông Nam Á là các khu vực thích hợp cho việc trồng cây lương thực (đặc biệt là cây lúa nước) và cây công nghiệp; đây là những nơi sớm tập trung đông dân trên thế giới.
