Bài 7. Chuyển động quay quanh Mặt Trời của Trái Đất và hệ quả
I. CHUYỂN ĐỘNG QUANH MẶT TRỜI CỦA TRÁI ĐẤT
- Trái Đất chuyển động quanh Mặt Trời trên một quỹ đạo hình e-lip và theo hướng từ Tây sang Đông.
- Trong quá trình chuyển động quanh Mặt Trời, trục Trái Đất luôn nghiêng trên mặt phẳng quỹ đạo một góc khoảng 66o33’.
- Thời gian chuyển động một vòng của Trái Đất quanh Mặt trời là 365 ngày 6h.
$\longrightarrow$ Sau 3 năm có 365 ngày sẽ có một năm có 366 ngày. Năm đó gọi là năm nhuận, tháng 2 có 29 ngày.
II. HỆ QUẢ CHUYỂN ĐỘNG QUANH MẶT TRỜI CỦA TRÁI ĐẤT
1. Hiện tượng mùa
- Mùa là khoảng thời gian của năm, có những đặc điểm riêng về thời tiết và khí hậu.
- Do trục Trái Đất nghiêng và không đổi hướng khi chuyển động $\longrightarrow$ nửa cầu Bắc và nửa cầu Nam luân phiên ngả về phía Mặt Trời $\longrightarrow$ sinh ra hiện tượng mùa trên Trái Đất.
- Bán cầu nào ngả về phía Mặt Trời nhiều hơn, nhận được nhiều nhiệt và ánh sáng $\longrightarrow$ mùa nóng.
- Bán cầu nào ngả về phía Mặt Trời ít hơn, nhận được ít nhiệt và ánh sáng $\longrightarrow$ mùa lạnh.
$\Longrightarrow$ Trong cùng một thời điểm, mùa ở 2 bán cầu ngược nhau.
- Người ta chia 1 năm ra 4 mùa: Xuân, Hạ, Thu, Đông.
- Các mùa tính theo dương lịch và âm lịch có sự khác nhau về thời gian bắt đầu và kết thúc.
2. Hiện tượng ngày, đêm dài ngắn theo mùa
$\longrightarrow$ 21 – 3 (Xuân phân) và 23 – 9 (Thu phân), khắp mọi nơi trên Trái Đất đều có ngày và đêm dài bằng nhau.
$\longrightarrow$ Sau 21 – 3 đến trước 23 – 9, bán cầu Bắc ngả về phía Mặt Trời nhiều hơn. Ngược lại, sau 23 – 9 đến trước 21 – 3, bán cầu Nam ngả về phía Mặt Trời nhiều hơn.
$\Longrightarrow$ Bán cầu nào ngả về phía Mặt Trời nhiều hơn sẽ có ngày dài, đêm ngắn. Bán cầu nào ngả về phía Mặt Trời ít hơn sẽ có ngày ngắn, đêm dài.
- Đường phân chia sáng – tối không trùng trục Trái Đất $\longrightarrow$ Các địa điểm ở hai bán cầu có hiện tượng ngày, đêm dài ngắn khác nhau.
- Độ dài ngày, đêm ở hai bán cầu ngược nhau: Ở bán cầu Bắc ngày dài, đêm ngắn thì bán cầu Nam ngày ngắn, đêm dài và ngược lại.
- Ở Xích đạo, quanh năm luôn có ngày, đêm dài bằng nhau. Càng xa Xích đạo về hai cực ngày, đêm càng chênh lệch nhau.
