Bài 7. Các nước Mĩ La-tinh
Mĩ La-tinh là một khu vực rộng lớn trải dài từ Mê-hi-cô ở Bắc Mĩ xuống Nam Mĩ. Từ sau năm 1945, các nước Mĩ La-tinh không ngừng đấu tranh để củng cố độc lập chủ quyền, phát triển kinh tế và xã hội nhằm thoát khỏi sự lệ thuộc vào Mĩ. Trong cuộc đấu tranh đó, Cu-ba như một ngọn cờ tiên phong đi hàng đầu.
I. Những nét chung
- Đầu thế kỷ XIX, nhiều nước Mĩ La-tinh đã giành độc lập từ Tây Ban Nha, sau đó bị Mỹ thống trị.
- Sau Chiến tranh thế giới thứ hai, tình hình Mĩ La-tinh có nhiều biến động:
+ Năm 1959, cách mạng Cu-ba thắng lợi.
+ Từ thập kỉ 60 – 80 của thế kỉ XX, cao trào đấu tranh đã bùng nổ ở Mĩ La-tinh và trở thành “Lục địa bùng cháy”.
+ Đấu tranh vũ trang diễn ra ở nhiều nước như Bô-li-vi-a, Vê-nê-xu-ê-la, Cô-lôm-bi-a, Ni-ca-ra-goa… chính quyền độc tài bị lật đổ, chính phủ dân tộc được thành lập, đã thực hiện nhiều cải cách tiến bộ như ở Chi-lê, Ni-ca-ra-goa.
-Trong công cuộc xây dựng đất nước, thu nhiều thành tựu như củng cố độc lập chủ quyền, dân chủ hóa sinh hoạt chính trị, tiến hành cải cách kinh tế và thành lập các tổ chức liên minh khu vực về hợp tác và phát triển kinh tế.
- Đầu thập niên 90 của thế kỷ XX, tình hình kinh tế, chính trị khu vực Mĩ La-tinh gặp nhiều khó khăn, thậm chí có lúc căng thẳng.
II. Cu-ba - hòn đảo anh hùng
- Diện tích 110.000 km2, dân số 11,3 triệu người (2002).
- Tháng 3/1952, Mỹ lập chế độ độc tài quân sự Ba-ti-xta.
- Ngày 26/7/1953, Phi-đen Ca-xtơ-rô chỉ huy tấn công trại lính Môn-ca-đa, tuy không giành thắng lợi nhưng mở đầu giai đoạn đấu tranh vũ trang.
- Năm 1955 tại Mê-hi-cô, Phi-đen thành lập “Phong trào 26-7“ để chuẩn bị cho cuộc chiến đấu mới.
- Ngày 25/11/1956, Phi-đen Ca-xtơ-rô trở về xây dựng căn cứ, được nhân dân ủng hộ, phong trào lan rộng ra cả nước.
- Ngày 1/1/1959, chế độ độc tài Ba-ti-xta sụp đổ, cách mạng thắng lợi.
- Sau khi cách mạng thắng lợi Cu-ba tiến hành cải cách dân chủ: Cải cách ruộng đất; quốc hữu hóa các xí nghiệp tư bản nước ngoài; thực hiện các quyền tự do dân chủ…
- Năm1961, Cu-ba tuyên bố tiến lên chủ nghĩa xã hội.
-Dù bị Mỹ cấm vận, Cu-ba vẫn đạt nhiều thành tựu về công nghiệp, y tế, giáo dục, thể thao… kinh tế có nhiều chuyển biến tích cực…
