- Trong khoảng 40 nghìn loài động vật nguyên sinh đã biết, thì có khoảng 1/5 sống kí sinh gây nhiều bệnh nguy hiểm cho động vật và người.

- Ở nước ta, 2 loài gây bệnh nguy hiểm cho người là trùng kiết lị và trùng sốt rét.

I. TRÙNG KIẾT LỊ

- Trùng kiết lị giống trùng biến hình, chỉ khác là chân giả rất ngắn.

- Ở môi trường ngoài, trùng kiết lị kết bào xác; khi vào ruột người, chúng chui ra khỏi bào xác và sống kí sinh ở thành ruột, gây bệnh kiết lị.

- Cách lây nhiễm: Bào xác trùng kiết lị theo thức ăn, nước uống vào ống tiêu hóa người. Đến ruột, trùng kiết lị chui ra khỏi bào xác, gây các vết loét ở niêm mạc ruột rồi nuốt hồng cầu ở đó để tiêu hóa chúng và sinh sản rất nhanh bằng cách phân đôi.

- Triệu chứng bệnh: Loét niêm mạc ruột, mất hồng cầu, bệnh nhân đau bụng, đi ngoài, phân có lẫn máu và chất nhày như nước mũi. Đó là triệu chứng bệnh kiết lị.

- Biện pháp phòng chống: Rửa tay sạch trước khi ăn và sau khi đi vệ sinh; ăn chín, uống sôi; giữ gìn vệ sinh môi trường; diệt ruồi, muỗi… Khi mắc bệnh phải chữa trị kịp thời.

II. TRÙNG SỐT RÉT

1. Cấu tạo và dinh dưỡng

- Trùng sốt rét sống kí sinh ở trong máu người và thành ruột, trong tuyến nước bọt của muỗi Anôphen.

- Trùng sốt rét có kích thước nhỏ, không có bộ phận di chuyển và các không bào, hoạt động dinh dưỡng đều thực hiện qua màng tế bào.

2. Vòng đời

- Trùng sốt rét do muỗi Anôphen truyền vào máu người. Chúng chui vào hồng cầu để kí sinh và sinh sản cùng lúc cho nhiều trùng sốt rét mới. Chúng phá vỡ hồng cầu để chui ra và lại chui vào nhiều hồng cầu khác, tiếp tục chu kì hủy hoại hồng cầu (cứ sau 48 giờ một lần với trùng sốt rét thường gặp, gây ra bệnh sốt rét cách nhật).

3. Bệnh sốt rét ở nước ta

- Trước Cách mạng Tháng Tám, bệnh sốt rét rất trầm trọng ở nước ta. Nhờ kế hoạch xóa bỏ bệnh sốt rét do Viện Sốt rét Côn trùng và Kí sinh trùng chủ trì, căn bệnh nguy hiểm này đã bị đẩy lùi dần, dù thỉnh thoảng bệnh vẫn còn bột phát ở một số vùng, nhất là ở miền núi (Nơi có nhiều điều kiện thuận lợi cho muỗi Anôphen phát triển mang trùng sốt rét, như có nhiều vùng lầy, cây cối rậm rạp và người dân chưa có hiểu biết đầy đủ về bệnh sốt rét).

- Các biện pháp phòng chống bệnh sốt rét:

+ Mắc màn khi đi ngủ.

+ Vệ sinh môi trường xung quanh nơi ở, loại bỏ nơi trú ẩn của muỗi như phát quang bụi rậm, khơi thông cống rãnh, sắp xếp đồ dùng trong nhà ngăn nắp, sạch sẽ...

+ Khi thấy các triệu chứng của bệnh sốt rét như: rét run, sốt nóng sau đó vã mồ hôi hoặc cảm thấy ớn lạnh, gai rét… người bệnh cần đến ngay cơ sở y tế gần nhất để chẩn đoán và điều trị kịp thời.