1. Khái lược tiến trình lịch sử của Trung Quốc từ thế kỉ VII đến giữa thế kỉ XIX.

- Từ thế kỉ VII đến thế kỉ XIX, Trung Quốc đã trải qua các triều đại lớn: nhà Đường (618 - 907), thời Ngũ Đại (907 - 960), nhà Tống (960 - 1279), nhà Nguyên (1271 - 1368), nhà Minh (1368 - 1644) và nhà Thanh (1644 - 1911). Trong đó có hai triều đại không phải do người Hán lập nên là triều Nguyên (do người Mông Cổ thành lập) và triều Thanh (do người Mãn thành lập).

- Nhà Đường, nhà Tống và nhà Minh là những triều đại phát triển rực rỡ về cả chính trị, kinh tế và văn hóa. Nhà Thanh là triều đại phong kiến cuối cùng của Trung Quốc. từ giữa thế kỉ XIX, nhà Thanh ngày càng suy yếu, Trung Quốc đứng trước nguy cơ xâm lược của thực dân phương Tây.

2. Sự thịnh vượng của Trung Quốc dưới thời Đường.

- Vào thời Đường, bộ máy nhà nước được củng cố và hoàn thiện từ trung ương đến địa phương. Các hoàng đế cử người thân tín cai quản các địa phương, nhiều khoa thi được mở ra để triều đình tuyển chọn nhân tài làm quan. Nhà Đường tiếp tục chính sách bành trướng lãnh thổ: đem quân chiếm Nội Mông, chinh phục tây Vực, xâm lược Triều Tiên, củng cố chế độ cai trị ở An Nam… Cuối thế kỉ VII, lãnh thổ nhà Đường rộng gần gấp đôi nhà Hán.

- Nhà Đường ban hành những chính sách phát triển nông nghiệp như miễn giảm sưu thuế, áp dụng chế độ quân điền, lấy ruộng đất công và ruộng đất bỏ hoang chia cho nông dân.

- Không chỉ nông nghiệp, thủ công nghiệp và thương nghiệp thời Đường đều phát triển. Gốm sứ và tơ lụa của Trung Quốc theo con đường tơ lụa đi đến tận phương Tây. Con đường tơ lụa trở thành tuyến đường buôn bán quốc tế với sự tham gia của thương nhân khắp thế giới. Trong thế kỉ VII và VIII, Trường An có khoảng 2 triệu người sinh sống, trong đó có cả người Nhật Bản, A-rập, Ba Tư, Hy Lạp…

3. Sự phát triển kinh tế thời Minh – Thanh.

- Năm 1368, Chu Nguyên Chương lật đổ nhà Nguyên, lên ngôi hoàng đế, lập ra triều Minh. Ba thế kỉ sau, lợi dụng tình hình bất ổn cuối thời Minh, người Mãn từ phía Đông Bắc tràn xuống, chiếm toàn bộ Trung Quốc, lập ra triều Thanh (1644).

- Thời Minh – Thanh, sản xuất nông nghiệp gia tăng cả về diện tích, năng suất và sản lượng. Các vua đầu triều Minh, Thanh thường giảm thuế khóa, chia ruộng đất cho nông dân đồng thời chú trọng công tác thủy lợi. Ngoài ra, việc áp dụng luân canh cây trồng, nhập nhiều giống cây trồng mới, xây dựng nhiều đồn điền chuyên canh trồng ngũ cốc hoặc chè, bông… đã góp phần cho sự phát triển của nông nghiệp.

- Thủ công nghiệp thời Minh – Thanh phát triển đa dạng. Những nghề thủ công nổi tiếng nhất của Trung Quốc thời kì này là dệt tơ lụa, làm đồ sứ, đóng thuyền, làm giấy… Các xưởng thủ công xuất hiện khắp nơi, phần lớn tập trung ở thành thị. Đến thời nhà Thanh đã hình thành nên những khu vực chuyên môn hóa sản xuất, đông đảo người làm thuê như nghề làm đồ sứ ở Cảnh Đức (Giang Tây), dệt ở Tô Châu.

- Hoạt động buôn bán trong và ngoài nước phát triển mạnh. Quảng Châu trở thành thương cảng lớn nhất thu hút nhiều thương nhân nước ngoài đến buôn bán. Thương nhân Trung Quốc đem hàng hóa, trao đổi buôn bán với thế giới, tập trung nhiều ở Ấn Độ, Ba Tư, A-rập và các nước Đông Nam Á.

- Tuy nhiên, từ cuối triều Minh, nhà nước bắt đầu áp dụng chính sách hạn chế ngoại thương, thậm chí cấm buôn bán bằng đường biển. Đến thời nhà Thanh, sự cấm đoán càng ngặt nghèo hơn. Mầm mống kinh tế tư bản chủ nghĩa đã xuất hiện nhưng không phát triển được.

LUYỆN TẬP – VẬN DỤNG

Luyện tập

1. Tại sao nói thời Đường là thời kì thịnh vượng của phong kiến Trung Quốc?

- Thời Đường, bộ máy nhà nước được củng cố và hoàn thiện từ trung ương đến địa phương, nhiều khoa thi được mở ra để triều đình tuyển chọn nhân tài làm quan, lãnh thổ nhà Đường rộng gần gấp đôi nhà Hán.

- Nhà Đường ban hành những chính sách phát triển nông nghiệp như miễn giảm sưu thuế, áp dụng chế độ quân điền, lấy ruộng đất công và ruộng đất bỏ hoang chia cho nông dân.

- Thủ công nghiệp và thương nghiệp thời Đường đều phát triển, con đường tơ lụa trở thành tuyến đường buôn bán quốc tế với sự tham gia của thương nhân khắp thế giới. Trong thế kỉ VII và VIII, Trường An có khoảng 2 triệu người sinh sống.

2. Lập bảng thống kê về sự phát triển kinh tế thời Đường và thời Minh – Thanh theo mẫu dưới đây. Điểm khác biệt nổi bật nhất của kinh tế thời Minh - Thanh so với thời Đường là gì?

3. Thời Minh - Thanh, trấn Cảnh Đức (Giang Tây) trở thành kinh đô đồ sứ của Trung Quốc. Em hãy sưu tầm tư liệu trên sách báo, internet, viết 1 bài khoảng 15 dòng, giới thiệu về nghề làm đồ sứ ở Cảnh Đức.

- Cảnh Đức Trấn nằm ở phía đông bắc tỉnh Giang Tây, Trung Quốc, từ thời Hán (cách đây khoảng gần 2.000 năm), Cảnh Đức Trấn bắt đầu chế tác đồ gốm, đến thời Đông Tấn (cách đây hơn 1.600) năm thì bắt đầu sản xuất đồ sứ.

- Gốm sứ Cảnh Trấn Đức thường có tạo hình tinh xảo, hoa văn trang trí đa dạng, chủng loại phong phú, phong cách độc đáo. Thời Đường, Tống, Nguyên, Minh, Thanh, Cảnh Đức Trấn là nơi chuyên sản xuất đồ sứ cho triều đình. Đến đời Minh, Cảnh Đức Trấn đã trở thành trung tâm sản xuất đồ sứ, được mệnh danh là kinh đô đồ sứ của Trung Quốc.