Bài 56. Các tác dụng của ánh sáng
I - TÁC DỤNG NHIỆT CỦA ÁNH SÁNG
1. Tác dụng nhiệt của ánh sáng là gì?
Ánh sáng chiếu vào các vật sẽ làm chúng nóng lên. Khi đó năng lượng ánh sáng đã bị biến thành nhiệt năng. Đó là tác dụng nhiệt của ánh sáng.
2. Nghiên cứu tác dụng nhiệt của ánh sáng trên vật màu trắng và vật màu đen
a) Thiết bị chính là tấm kim loại một mặt sơn trắng, một mặt sơn đen. Tấm kim loại có một chỗ để đặt bầu của nhiệt kế vào đó. Lần lượt chiếu sáng mặt trắng, rồi mặt đen của tấm kim loại bằng một bóng đèn điện, đặt cách mặt tấm kim loại khoảng từ 5 đến 10cm. Theo dõi độ tăng nhiệt độ của tấm kim loại trong vòng 3 phút.
b) Kết luận
Trong đời sống hàng ngày, các màu trắng, màu hồng... được gọi là các màu sáng. Các màu đen, màu tím... được gọi là các màu tối. Trong tác dụng nhiệt của ánh sáng thì các vật có màu tối hấp thụ năng lượng ánh sáng mạnh hơn các vật có màu sáng.
II - TÁC DỤNG SINH HỌC CỦA ÁNH SÁNG
Ánh sáng có thể gây ra một số biến đổi nhất định ở các sinh vật. Đó là tác dụng sinh học của ánh sáng. Trong tác dụng này, năng lượng ánh sáng đã biến thành các dạng năng lượng cần thiết cho cơ thể sinh vật.
III - TÁC DỤNG QUANG ĐIỆN CỦA ÁNH SÁNG
1. Pin mặt trời
Pin mặt trời là một nguồn điện có thể phát điện khi có ánh sáng chiếu vào nó.
Muốn cho pin Mặt Trời phát điện phải có ánh sáng chiếu vào pin. Khi pin hoạt động thì nó không nóng lên, hoặc nóng lên không đáng kể. Do đó, pin hoạt động được không phải do tác dụng nhiệt của ánh sáng. Muốn khẳng định kết luận này thì ta đem pin vào chỗ tối lờ mờ rồi áp tay vào pin cho nó nóng lên hơn cả lúc chiếu sáng vào nó, thế mà nó vẫn không hoạt động.
2. Tác dụng quang điện của ánh sáng
Trong khoa học, người ta gọi pin mặt trời là pin quang điện. Đó là vì trong pin có sự biến đổi trực tiếp của năng lượng ánh sáng thành năng lượng điện.
Tác dụng của ánh sáng lên pin quang điện gọi là tác dụng quang điện.
IV – VẬN DỤNG
C8.
Tương truyền rằng Ác-si-mét đã dùng gương để đốt cháy các chiếc thuyền của người La Mã đến xâm phạm thành Xi-ra-quy-xơ, quê hương của ông. Ác-si-mét đã sử dụng tác dụng gì của ánh sáng Mặt Trời?
Bài giải:
Ác-si-mét đã sử dụng tác dụng nhiệt của ánh sáng Mặt Trời.
C9.
Bố mẹ thường khuyên con cái thỉnh thoảng phải ra ngoài nắng để cho cơ thể được cứng cáp, khỏe mạnh. Bố mẹ định nói đến tác dụng gì của ánh sáng Mặt Trời?
Bài giải:
Bố, mẹ định nói đến tác dụng sinh học của ánh sáng Mặt Trời.
C10.
Tại sao về mùa đông nên mặc quần áo màu tối, còn về mùa hè nên mặc quần áo màu sáng?
Bài giải:
Về mùa đông nên mặc quần áo màu tối vì quần áo màu tối hấp thụ nhiều năng lượng của ánh sáng Mặt Trời và sưởi ấm cho cơ thể. Về mùa hè nên mặc quần áo màu sáng để nó hấp thụ ít năng lượng của ánh sáng Mặt Trời, giảm được sự nóng bức khi ta đi ngoài nắng.
* Ánh sáng có tác dụng nhiệt, tác dụng sinh học và tác dụng quang điện. Điều đó chứng tỏ ánh sáng có năng lượng.
* Trong các tác dụng nói trên, năng lượng ánh sáng được biến đổi thành các dạng năng lượng khác.
1. Tác dụng nhiệt của ánh sáng là gì?
Ánh sáng chiếu vào các vật sẽ làm chúng nóng lên. Khi đó năng lượng ánh sáng đã bị biến thành nhiệt năng. Đó là tác dụng nhiệt của ánh sáng.
2. Nghiên cứu tác dụng nhiệt của ánh sáng trên vật màu trắng và vật màu đen
a) Thiết bị chính là tấm kim loại một mặt sơn trắng, một mặt sơn đen. Tấm kim loại có một chỗ để đặt bầu của nhiệt kế vào đó. Lần lượt chiếu sáng mặt trắng, rồi mặt đen của tấm kim loại bằng một bóng đèn điện, đặt cách mặt tấm kim loại khoảng từ 5 đến 10cm. Theo dõi độ tăng nhiệt độ của tấm kim loại trong vòng 3 phút.
b) Kết luận
Trong đời sống hàng ngày, các màu trắng, màu hồng... được gọi là các màu sáng. Các màu đen, màu tím... được gọi là các màu tối. Trong tác dụng nhiệt của ánh sáng thì các vật có màu tối hấp thụ năng lượng ánh sáng mạnh hơn các vật có màu sáng.
II - TÁC DỤNG SINH HỌC CỦA ÁNH SÁNG
Ánh sáng có thể gây ra một số biến đổi nhất định ở các sinh vật. Đó là tác dụng sinh học của ánh sáng. Trong tác dụng này, năng lượng ánh sáng đã biến thành các dạng năng lượng cần thiết cho cơ thể sinh vật.
III - TÁC DỤNG QUANG ĐIỆN CỦA ÁNH SÁNG
1. Pin mặt trời
Pin mặt trời là một nguồn điện có thể phát điện khi có ánh sáng chiếu vào nó.
Muốn cho pin Mặt Trời phát điện phải có ánh sáng chiếu vào pin. Khi pin hoạt động thì nó không nóng lên, hoặc nóng lên không đáng kể. Do đó, pin hoạt động được không phải do tác dụng nhiệt của ánh sáng. Muốn khẳng định kết luận này thì ta đem pin vào chỗ tối lờ mờ rồi áp tay vào pin cho nó nóng lên hơn cả lúc chiếu sáng vào nó, thế mà nó vẫn không hoạt động.
2. Tác dụng quang điện của ánh sáng
Trong khoa học, người ta gọi pin mặt trời là pin quang điện. Đó là vì trong pin có sự biến đổi trực tiếp của năng lượng ánh sáng thành năng lượng điện.
Tác dụng của ánh sáng lên pin quang điện gọi là tác dụng quang điện.
IV – VẬN DỤNG
C8.
Tương truyền rằng Ác-si-mét đã dùng gương để đốt cháy các chiếc thuyền của người La Mã đến xâm phạm thành Xi-ra-quy-xơ, quê hương của ông. Ác-si-mét đã sử dụng tác dụng gì của ánh sáng Mặt Trời?
Bài giải:
Ác-si-mét đã sử dụng tác dụng nhiệt của ánh sáng Mặt Trời.
C9.
Bố mẹ thường khuyên con cái thỉnh thoảng phải ra ngoài nắng để cho cơ thể được cứng cáp, khỏe mạnh. Bố mẹ định nói đến tác dụng gì của ánh sáng Mặt Trời?
Bài giải:
Bố, mẹ định nói đến tác dụng sinh học của ánh sáng Mặt Trời.
C10.
Tại sao về mùa đông nên mặc quần áo màu tối, còn về mùa hè nên mặc quần áo màu sáng?
Bài giải:
Về mùa đông nên mặc quần áo màu tối vì quần áo màu tối hấp thụ nhiều năng lượng của ánh sáng Mặt Trời và sưởi ấm cho cơ thể. Về mùa hè nên mặc quần áo màu sáng để nó hấp thụ ít năng lượng của ánh sáng Mặt Trời, giảm được sự nóng bức khi ta đi ngoài nắng.
* Ánh sáng có tác dụng nhiệt, tác dụng sinh học và tác dụng quang điện. Điều đó chứng tỏ ánh sáng có năng lượng.
* Trong các tác dụng nói trên, năng lượng ánh sáng được biến đổi thành các dạng năng lượng khác.
