Bài 53. Protein
I. TRẠNG THÁI TỰ NHIÊN
- Protein có trong cơ thể người, động vật và thực vật như tóc, sừng, móng, thịt, trứng, sữa, rễ, thân, lá, quả, hạt...
II. THÀNH PHẦN VÀ CẤU TẠO PHÂN TỬ
1. Thành phần nguyên tố
- Thành phần nguyên tố chủ yếu của protein là $C,$ $H,$ $O,$ $N$ và một lượng nhỏ $S,$ $P,$ kim loại...
2. Cấu tạo phân tử
- Protein có phân tử khối rất lớn và có cấu tạo rất phức tạp.
- Protein được tạo ra từ các amino axit, mỗi phân tử amino axit tạo thành một “mắt xích” trong phân tử protein.
III. TÍNH CHẤT
1. Phản ứng thủy phân
- Khi đun nóng protein trong dung dịch axit hoặc bazơ, protein bị thủy phân sinh ra các amino axit.
Protein + nước $\,\,\,\underset{Axit\,\,hoặc\,\,bazơ}{\overset{t^{o}C}{\longrightarrow}} \,\,\,$ Hỗn hợp amino axit
2. Sự phân hủy bởi nhiệt
- Khi đun nóng mạnh và không có nước hoặc đốt cháy, protein bị phân hủy tạo thành những chất bay hơi và có mùi khét.
3. Sự đông tụ
- Khi đun nóng hoặc cho thêm hóa chất (rượu etylic, axit...) thì xảy ra sự kết tủa hay đông tụ protein, thí dụ như đun nóng lòng trắng trứng.
IV. ỨNG DỤNG
- Protein là thực phẩm quan trọng của người và động vật.
- Ứng dụng chính của protein là làm thức ăn, ngoài ra protein còn có các ứng dụng khác trong công nghiệp dệt (len, tơ tằm), da, mĩ nghệ (sừng, ngà)…