Bài 51: Thiên nhiên Châu Âu
1. Vị trí, địa hình
a) Vị trí
- Châu Âu là một châu lục thuộc lục địa Á – Âu, có diện tích trên 10 triệu km2.
- Giới hạn: châu Âu nằm ở khoảng giữa các vĩ tuyến 36oB và 71oB.
+ Phía Bắc giáp Bắc Băng Dương
+ Phía Nam giáp biển Địa Trung Hải
+ Phái Tây giáp Đại Tây Dương
+ Phía Đông giáp châu Á, dãy U-ran là ranh giới tự nhiên ngăn cách châu Âu và châu Á.
- Bờ biển dài 43.000 km, bị cắt xẻ mạnh, biển ăn sâu vào đất liền tạo thành nhiều bán đảo, vũng, vịnh.
b) Địa hình
- Châu Âu có 3 dạng địa hình chính: đồng bằng, núi già, núi trẻ.
- Đồng bằng chiếm 2/3 diện tích châu lục, kéo dài từ tây sang đông, gồm đồng bằng của khu vực Tây Âu, Trung Âu và đồng bằng Đông Âu.
- Núi già ở phía bắc và vùng trung tâm, với những đỉnh tròn, thấp, sườn thoải.
- Núi trẻ ở phía nam, với những đỉnh cao, nhọn bên cạnh những thung lũng sâu.
2. Khí hậu, sông ngòi, thực vật
a) Khí hậu
- Đại bộ phận lãnh thổ châu Âu có khí hậu ôn đới: ôn đới hải dương và ôn đới lục địa.
- Một phần nhỏ diện tích ở phía bắc vòng cực có khí hậu hàn đới và phần phía nam có khí hậu địa trung hải.
b) Sông ngòi
- Mạng lưới sông ngòi dày đặc.
- Sông có lượng nước dồi dào.
- Các sông quan trọng: Đa-nuyp, Rai-nơ và Von-ga.
c) Thực vật
- Thảm thực vật thay đổi từ tây sang đông và từ bắc xuống nam theo sự thay đổi của nhiệt độ và lượng mưa:
+ Ven biển Tây Âu: rừng lá rộng.
+ Sâu trong lục địa: rừng lá kim.
+ Phía Đông Nam: thảo nguyên.
+ Ven Địa Trung Hải: rừng lá cứng.