Bài 5. Dinh dưỡng nitơ ở thực vật
I. VAI TRÒ SINH LÍ CỦA NGUYÊN TỐ NITƠ
- Nitơ là một nguyên tố dinh dưỡng khoáng thiết yếu của thực vật.
- Nitơ được rễ cây hấp thụ từ môi trường ở dạng $NH_4^+$ và $NO_3^-$. Trong cây, $NO_3^-$ được khử thành $NH_4^+$.
- Nitơ có vai trò quan trọng đối với đời sống của thực vật:
+ Tham gia cấu tạo nên các phân tử prôtêin, enzim, côenzim, axit nuclêic, diệp lục, ATP…
+ Tham gia điều tiết các quá trình trao đổi chất và trạng thái ngậm nước của tế bào $ \rightarrow$ ảnh hưởng đến mức độ hoạt động của tế bào.
II. QUÁ TRÌNH ĐỒNG HÓA NITƠ Ở THỰC VẬT
Sự đồng hóa Nitơ trong mô thực vật gồm 2 quá trình: khử nitrat và đồng hóa amôni.
1. Quá trình khử nitrat
- Là quá trình chuyển hóa $NO_3^-$ thành $NH_4^+$, có sự tham gia của Mo và Fe được thực hiện ở mô rễ và mô lá theo sơ đồ:
$NO_3^-$ (nitrat) $ \rightarrow$ $NO_2^-$ (nitrit) $ \rightarrow$ $NH_4^+$ (amôni)2. Quá trình đồng hóa NH4+ trong mô thực vật
a) Theo 3 con đường
- Amin hóa trực tiếp các axit xêtô:
Axit xêtô + $NH_4^+$ $ \rightarrow$ Axit amin.- Chuyển vị amin:
Axit amin + Axit xêtô $ \rightarrow$ Axit amin mới + Axit xêtô mới.
- Hình thành amit: Là con đường liên kết phân tử $NH_4^+$ với axit amin đicacbôxilic
Axit amin đicacbôxilic + $NH_4^+$ $ \rightarrow$ Amitb) Sự hình thành amit có ý nghĩa sinh học quan trọng
- Đó là cách giải độc $NH_4^+$ tốt nhất ($NH_3$ tích lũy lại sẽ gây độc cho tế bào).
- Amit là nguồn dự trữ $NH_4^+$cho quá trình tổng hợp axit amin khi cần thiết.
