Bài 47: Đại não
I. CẤU TẠO CỦA ĐẠI NÃO
- Đại não ở người rất phát triển, che lấp cả não trung gian và não giữa.
- Cấu tạo ngoài:
+ Rãnh liên bán cầu chia đại não thành 2 nửa bán cầu não.
+ Các rãnh sâu chia bán cầu não làm 4 thùy: thùy trán, thùy đỉnh, thùy chẩm và thùy thái dương.
+ Trong các thùy, các khe và rãnh (nếp gấp) tạo thành các hồi hay khúc cuộn, làm tăng diện tích bề mặt não lên tới 2300 – 2500 cm2.
- Cấu tạo trong:
+ Chất xám (ở ngoài) làm thành vỏ não chứa hàng trăm tỉ nơron, gồm 3 loại: nơron cảm giác, nơron vận động và nơron liên lạc. Vỏ não dày 2 -3 mm, gồm 6 lớp, chủ yếu là các tế bào hình tháp.
+ Chất trắng (ở trong) là các đường thần kinh nối các vùng của vỏ não và nối hai nửa đại não với nhau.
+ Ngoài ra, còn có các đường dẫn truyền nối giữa vỏ não với các phần dưới của não với tủy sống. Hầu hết các đường này đều bắt chéo ở hành tủy hoặc ở tủy sống. Do đó, nếu tổn thương ở một bên đại não sẽ làm tê liệt các phần thân bên phía đối diện.
+ Trong chất trắng còn có các nhân nền (nhân dưới vỏ).
II. SỰ PHÂN VÙNG CHỨC NĂNG CỦA ĐẠI NÃO
- Ở vỏ não có các vùng cảm giác và vận động có ý thức thuộc phản xạ có điều kiện. Các vùng cảm giác thu nhận và phân tích các xung thần kinh từ các thụ quan ngoài như ở mắt, tai, mũi, lưỡi, da và các thụ quan trong như ở cơ khớp và cho ta các cảm giác tương ứng. Chẳng hạn: vùng thị giác ở thùy chẩm: vùng thính giác ở thùy thái dương, vùng cảm giác ở hồi đỉnh lên (sau rãnh đỉnh), vùng vận động nằm ở hồi trán lên (trước rãnh đỉnh).
- Ngoài ra, ở người còn xuất hiện các vùng vận động ngôn ngữ (nói, viết) nằm gần vùng vận động, đồng thời cũng hình thành vùng hiểu tiếng nói và chữ viết, nằm gần vùng thính giác và thị giác.
