Công thức phân tử: $C_{2}H_{4}O_{2}$

Phân tử khối: $60$

I. TÍNH CHẤT VẬT LÍ

- Axit axetic là chất lỏng, không màu, vị chua, tan vô hạn trong nước.

- Dung dịch axit axetic nồng độ từ $2 – 5\%$ dùng làm giấm ăn.

II. CẤU TẠO PHÂN TỬ

- Axit axetic có công thức cấu tạo:

$\Longrightarrow $ Viết gọn: $CH_{3}-COOH$

- Trong phân tử axit axetic có nhóm $-COOH$ làm cho phân tử có tính axit.

III. TÍNH CHẤT HÓA HỌC

1. Axit axetic có tính chất của axit không?

- Axit axetic là một axit hữu cơ có tính chất của một axit, làm đổi màu quỳ tím sang màu đỏ.

- Tác dụng với bazơ:

$\underbrace {\mathop {CH_{3}COOH}\limits_{}^{}\,\,{}_{(dd)}}_{\mathop {(Axit\,\,axetic)}\limits_{}^{}}\,\, + \,\,NaOH\,\,{}_{(dd)}\,\, \longrightarrow \,\,\underbrace {\mathop {CH_{3}COONa}\limits_{}^{}\,\,{}_{(dd)}}_{\mathop {(Natri\,\,axetat)}\limits_{}^{}}\,\, + \,\,H_{2}O\,\,{}_{(l)}$

- Tác dụng với oxit bazơ:

$2\,CH_{3}COOH\,\, + \,\,CaO\,\, \longrightarrow \,\,(CH_{3}COO)_{2}Ca\,\, + \,\,H_{2}O$

- Tác dụng với kim loại (trước $H$) giải phóng $H_{2}:$

$2\,CH_{3}COOH\,\, + \,\,2\,Na\,\, \longrightarrow \,\,2\,CH_{3}COONa\,\, + \,\,H_{2}$

- Tác dụng với muối của axit yếu hơn:

$2\,CH_{3}COOH\,\,{}_{(dd)}\,\, + \,\,Na_{2}CO_{3}\,\,{}_{(dd)}\,\, \longrightarrow \,\,2\,CH_{3}COONa\,\,{}_{(dd)}\,\, + \,\,H_{2}O\,\,{}_{(l)}\,\, + \,\,CO_{2}\,\,{}_{(k)}$

2. Axit axetic có tác dụng với rượu etylic không?

- Axit axetic tác dụng với rượu etylic tạo ra este và nước:

$\underbrace {\mathop {CH_{3}COOH}\limits_{}^{}\,\,{}_{(l)}}_{\mathop {(Axit\,\,axetic)}\limits_{}^{}}\,\, + \,\,CH_{3}CH_{2}OH\,\,{}_{(l)}\,\,\, {\overset{H_{2}SO_{4}\,\, đặc,\,\,t^{o}}{\rightleftharpoons}} \,\,\,\underbrace {\mathop {CH_{3}COOCH_{2}CH_{3}}\limits_{}^{}\,\,{}_{(l)}}_{\mathop {(Etyl\,\,axetat)}\limits_{}^{}}\,\, + \,\,H_{2}O\,\,{}_{(l)}$

$\Longrightarrow $ Sản phẩm của phản ứng giữa axit và rượu gọi là este.

$\Longrightarrow $ Este thu được là Etyl axetat, là chất lỏng, mùi thơm, ít tan trong nước, dùng làm dung môi trong công nghiệp.

IV. ỨNG DỤNG

- Axit axetic được dùng để điều chế dược phẩm, thuốc diệt côn trùng, phẩm nhuộm, tơ sợi nhân tạo, chất dẻo…

V. ĐIỀU CHẾ

- Trong công nghiệp, axit axetic được điều chế từ butan $C_{4}H_{10}:$

$\underbrace {2\,\mathop {C_{4}H_{10}}\limits_{}^{}}_{\mathop {(Butan)}\limits_{}^{}}\,\, + \,\,5\,O_{2}\,\,\, \underset{Nhiệt\,\,độ}{\overset{Xúc\,\,tác}{\longrightarrow}} \,\,\,\underbrace {4\,\mathop {CH_{3}COOH}\limits_{}^{}}_{\mathop {(Axit\,\,axetic)}\limits_{}^{}}\,\, + \,\,2\,H_{2}O$

- Để sản xuất giấm ăn, thường dùng phương pháp lên men dung dịch rượu etylic loãng:

$CH_{3}-CH_{2}-OH\,\, + \,\,O_{2}\,\,\, {\overset{Men\,\,giấm}{\longrightarrow}} \,\,\,CH_{3}-COOH\,\, + \,\,H_{2}O$