Bài 44. Rượu etylic
Công thức phân tử: $C_{2}H_{6}O$
Phân tử khối: $46$
I. TÍNH CHẤT VẬT LÍ
- Rượu etylic (ancol etylic hoặc etanol) là chất lỏng, không màu, sôi ở $78,3^{o}C,$ nhẹ hơn nước, tan vô hạn trong nước và hòa tan được nhiều chất như iot, benzen,…
- Độ rượu là số ml rượu etylic có trong 100ml hỗn hợp rượu với nước.
II. CẤU TẠO PHÂN TỬ
- Rượu etylic có công thức cấu tạo:
$\longrightarrow $ Hay $CH_{3}-CH_{2}-OH$
- Trong phân tử rượu etylic có một nguyên tử $H$ không liên kết với nguyên tử $C$ mà liên kết với nguyên tử $O,$ tạo ra nhóm $-OH.$ Chính nhóm $-OH$ này làm cho rượu có tính chất đặc trưng.
III. TÍNH CHẤT HÓA HỌC
1. Rượu etylic có cháy không?
- Rượu etylic cháy với ngọn lửa màu xanh, tỏa nhiều nhiệt.
$C_{2}H_{6}O\,\,{}_{(l)}\,\, + \,\,3\,O_{2}\,\,{}_{(k)}\,\,\, {\overset{t^o}{\longrightarrow}} \,\,\,2\,CO_{2}\,\,{}_{(k)}\,\, + \,\,3\,H_{2}O\,\,{}_{(h)}$
$\Longrightarrow $ Rượu etylic tác dụng mạnh với oxi khi đốt nóng.
2. Rượu etylic có phản ứng với natri không?
- Rượu etylic tác dụng với natri, giải phóng khí hiđro.
$2\,CH_{3}-CH_{2}-OH\,\,{}_{(l)}\,\, + \,\,2\,Na\,\,{}_{(r)}\,\, \longrightarrow \,\,\underbrace {2\,\mathop {CH_{3}-CH_{2}-ONa}\limits_{}^{}\,\,{}_{(dd)}}_{\mathop {(Natri\,\,etylat)}\limits_{}^{}}\,\, + \,\,H_{2}\,\,{}_{(k)}$
3. Phản ứng với axit axetic
- Rượu etylic tác dụng với axit axetic, có xúc tác là $H_{2}SO_{4}$ đặc, tạo ra este và nước. (Xem bài 45)
IV. ỨNG DỤNG
- Rượu etylic được dùng làm nhiên liệu cho động cơ ôtô, cho đèn cồn trong phòng thí nghiệm.
- Làm nguyên liệu sản xuất axit axetic, dược phẩm, cao su tổng hợp.
- Dùng pha chế các loại rượu uống,...
V. ĐIỀU CHẾ
- Rượu etylic được điều chế theo hai cách:
$\bullet \,\,$ Tinh bột hoặc đường $\,\,{\overset{Lên\,\,men}{\longrightarrow}} \,\,$ Rượu etylic
$\bullet \,\,$ Hoặc: Cho etilen cộng với nước có axit làm xúc tác:
$C_{2}H_{4}\,\,{}_{(k)}\,\, + \,\,H_{2}O\,\,{}_{(l)}\,\,\, {\overset{Axit}{\longrightarrow}} \,\,\,C_{2}H_{5}OH\,\,{}_{(l)}$