Bài 41 : Miền Bắc và Đông Bắc Bắc Bộ

1. VỊ TRÍ VÀ PHẠM VI LÃNH THỔ

- Bao gồm khu đồi núi tả ngạn sông Hồng và khu đồng bằng Bắc Bộ.

- Vị trí:

+ Phía Bắc: giáp Trung Quốc

+ Phía Tây: giáp Tây Bắc

+ Phía Đông: giáp Biển Đông

+ Phía Nam: giáp Bắc Trung Bộ

$\longrightarrow$ Tiếp liền với khu vực ngoại chí tuyến Bắc và á nhiệt đới Hoa Nam (Trung Quốc) nên chịu ảnh hưởng mạnh mẽ của gió mùa cực đới lạnh giá.

2. TÍNH CHẤT NHIỆT ĐỚI BỊ GIẢM SÚT MẠNH MẼ, MÙA ĐÔNG LẠNH NHẤT CẢ NƯỚC

- Mùa đông: Lạnh, mưa phùn, gió bấc, lượng mưa nhỏ, kéo dài nhất cả nước, nhiệt độ thấp nhất có thể dưới 0 độ C ở miền núi và 5 độ C ở đồng bằng.

$\longrightarrow$ Tạo điều kiện cho sinh vật ưa lạnh cận nhiệt đới phát triển, nhất là rau màu, hoa quả vụ đông - xuân. Song cần đề phòng sương muối, sương giá và hạn hán xảy ra.

- Mùa hạ: Nóng ẩm, mưa nhiều (mưa ngâu vào giữa hạ - tháng 8).

3. ĐỊA HÌNH PHẦN LỚN LÀ ĐỒI NÚI THẤP VỚI NHIỀU CÁNH CUNG NÚI MỞ RỘNG VỀ PHÍA BẮC VÀ QUY TỤ Ở TAM ĐẢO

- Đồi núi thấp chiếm phần lớn diện tích nhưng rất đa dạng:

+ Địa hình cacxtơ đá vôi độc đáo có mặt ở nhiều nơi: các sơn nguyên đá vôi Hà Giang, Cao Bằng.

+ Các dãy núi cánh cung Sông Gâm, Ngân Sơn, Bắc Sơn, Đông Triều.

+ Đồng bằng sông Hồng.

+ Vùng quần đảo Hạ Long – Quảng Ninh.

- Giữa các miền núi còn có các đồng bằng nhỏ: Cao Bằng, Lạng Sơn, Tuyên Quang…

- Địa hình núi cao nhất miền là ở khu vực nền cổ thượng nguồn sông Chảy (trên 2000m): sơn nguyên Đồng Văn, Hà Giang.

- Sông ngòi: phát triển và tỏa rộng khắp miền, sông có thung lũng rộng, độ dốc nhỏ, hàm lượng phù sa tương đối lớn, hai mùa lũ – cạn rất rõ rệt.

4. TÀI NGUYÊN PHONG PHÚ, ĐA DẠNG VÀ NHIỀU CẢNH QUAN ĐẸP NỔI TIẾNG

- Thuận lợi:

+ Khoáng sản giàu có nhất cả nước, nổi bật nhất là than đá (Quảng Ninh), apatit (Lào Cai), quặng sắt (Thái Nguyên), quặng thiếc và vonfram (Cao Bằng), thủy ngân (Hà Giang), đá vôi, đất sét…

+ Các nguồn năng lượng như thủy điện, khí đốt, than bùn… cũng được khai thác.

+ Có nhiều cảnh quan đẹp như vịnh Hạ Long, bãi tắm Trà Cổ, núi Mẫu Sơn, hồ Ba Bể, các Vườn quốc gia Cúc Phương, Tam Đảo, Ba Vì...

- Khó khăn:

+ Thiên tai: Bão lụt, hạn hán, giá rét.

+ Rừng bị chặt phá, đất bị xói mòn, biển bị ô nhiễm...