Bài 41: Chim bồ câu

I. ĐỜI SỐNG

- Bồ câu nhà có tổ tiên là bồ câu núi, màu lam, hiện còn sống và làm tổ trong điều kiện hoang dã ở nhiều vùng núi châu Âu, châu Á và Bắc Phi.

- Thân nhiệt chim bồ câu ổn định trong điều kiện nhiệt độ môi trường thay đổi $\longrightarrow$ chim bồ câu là động vật hằng nhiệt.

- Sinh sản:

+ Chim bồ câu trống không có cơ quan giao phối. Khi đạp mái (giao phối), xoang huyệt của chim trống lộn ra làm thành cơ quan giao phối tạm thời.

+ Trứng được thụ tinh trong.

+ Mỗi lứa đẻ chỉ gồm 2 trứng, có vỏ đá vôi bao bọc.

+ Chim trống và chim mái thay nhau ấp trứng.

+ Chim con mới nở chưa mở mắt, trên thân chỉ có một ít lông tơ, được chim bố, mẹ mớm nuôi bằng sữa diều (sữa tiết từ diều của chim bố mẹ).

II. CẤU TẠO NGOÀI VÀ DI CHUYỂN

1. Cấu tạo ngoài

- Thân chim hình thoi làm giảm sức cản của không khí khi bay.

- Da khô phủ lông vũ:

+ Lông vũ bao phủ toàn thân là lông ống, có phiến lông rộng tạo thành cánh, đuôi chim (vai trò bánh lái).

+ Lông vũ mọc áp sát vào thân là lông tơ. Lông tơ chỉ có chùm sợi lông mảnh tạo thành một lớp xốp giữ nhiệt và làm thân chim nhẹ.

- Cánh chim khi xòe ra tạo thành một diện tích rộng quạt gió, khi cụp lại thì gọn áp vào thân.

- Chi sau có bàn chân dài gồm 3 ngón trước, 1 ngón sau, đều có vuốt, giúp chim bám chặt vào cành cây khi chim đậu hoặc duỗi thẳng, xòe rộng ngón khi chim hạ cánh.

- Mỏ sừng bao bọc hàm không có răng, làm đầu chim nhẹ. Cổ dài, đầu chim linh hoạt, phát huy được tác dụng của giác quan (mắt, tai), thuận lợi khi bắt mồi, rỉa lông.

- Tuyến phao câu tiết chất nhờn khi chim rỉa lông làm lông mịn, không thấm nước.

2. Di chuyển

- Chim có 2 kiểu bay: bay vỗ cánh và bay lượn.

$\bullet \,\,$ Chim bồ câu hay một số loài chim như chim sẻ, chim ri, chim khuyên, gà… chỉ có kiểu bay vỗ cánh: cánh đập liên tục $\longrightarrow$ Bay chủ yếu dựa vào động tác vỗ cánh.

$\bullet \,\,$ Một số không nhỏ loài chim khác như diều hâu, chim ưng, hoặc hải âu… lại có kiểu bay lượn: cánh đập chậm rãi và không liên tục, nhiều lúc cánh dang rộng mà không đập $\longrightarrow$ Bay chủ yếu dựa vào sự nâng đỡ của không khí và hướng thay đổi của các luồng gió.