Bài 38: Thằn lằn bóng đuôi dài

I. ĐỜI SỐNG

- Thằn lằn bóng đuôi dài ưa sống ở những nơi khô ráo và thích phơi nắng. Có tập tính bò sát thân và đuôi vào đất.

- Chúng bắt mồi về ban ngày, chủ yếu là sâu bọ.

- Chúng thở bằng phổi.

- Thằn lằn bóng đuôi dài vẫn còn là động vật biến nhiệt. Trú đông trong các hang đất khô.

- Sinh sản: Thằn lằn đực có 2 cơ quan giao phối. Trứng được thụ tinh trong ống dẫn trứng của thằn lằn cái (thụ tinh trong). Thằn lằn cái đẻ từ 5 – 10 trứng vào các hốc đất khô ráo. Trứng có vỏ dai và nhiều noãn hoàng. Thằn lằn mới nở đã biết đi tìm mồi (sự phát triển trực tiếp).

II. CẤU TẠO NGOÀI VÀ DI CHUYỂN

1. Cấu tạo ngoài

- Thằn lằn bóng đuôi dài có bốn chi ngắn, yếu với năm ngón chân có vuốt.

- Da khô có vảy sừng bao bọc.

- Cổ dài nên đầu có thể quay về các phía.

- Mắt có mi cử động, màng nhĩ nằm ở trong hốc tai ở hai bên đầu.

$\Longrightarrow$ Thằn lằn bóng đuôi dài có cấu tạo thích nghi với đời sống hoàn toàn ở trên cạn:

- Da khô có vảy sừng: ngăn cản sự thoát hơi nước của cơ thể.

- Cổ dài: phát huy vai trò các giác quan nằm trên đầu, tạo điều kiện bắt mồi dễ dàng.

- Mắt có mi cử động, có nước mắt (tuyến lệ): mi cử động bảo vệ mắt, có nước mắt để giữ cho mắt không bị khô.

- Màng nhĩ nằm trong hốc tai: bảo vệ màng nhĩ và hướng các dao động âm thanh vào màng nhĩ.

- Đuôi và thân dài: động lực chính của sự di chuyển.

- Bàn chân 5 ngón có vuốt sắc: tham gia di chuyển trên cạn.

2. Di chuyển

- Khi di chuyển, thân và đuôi thằn lằn uốn mình liên tục. Sự co, duỗi của thân và đuôi với sự hỗ trợ của chi trước, chi sau (cả hai còn ngắn, yếu) và vuốt sắc của thằn lằn tác động vào đất làm cơ thể chúng tiến lên phía trước.