1. Một số yếu tố ảnh hưởng đến sinh sản và điều hòa, điều khiển sinh sản ở sinh vật

$\bullet \,\,$ Yếu tố môi trường ảnh hưởng đến sinh sản ở sinh vật:

- Các yếu tố môi trường như nhiệt độ, độ ẩm, ánh sáng, gió, thức ăn,… là những yếu tố bên ngoài ảnh hưởng tới quá trình sinh sản ở sinh vật.

- Ở thực vật, nhiệt độ, độ ẩm, gió ảnh hưởng đến sự nảy mầm của hạt phấn, sự sinh trưởng của hạt phấn.

Ví dụ:

+ Yếu tố nhiệt độ: Nhiệt độ quá thấp, hạt phấn kém nảy mầm, ống phấn không sinh trưởng; nhiệt độ quá cao, sự nảy mầm và sinh trưởng của ống phấn không bình thường. Chuột nhắt trắng nuôi trong phòng thí nghiệm, sinh sản mạnh ở nhiệt độ 18 độ C; nhiệt độ tăng quá 30 độ C, mức sinh sản giảm xuống, thậm chí dừng hẳn.

+ Yếu tố độ ẩm: Độ ẩm quá thấp, hạt phấn không nảy mầm; độ ẩm quá cao, hạt phấn bị trôi.

+ Yếu tố gió: Đối với cây thụ phấn nhờ gió, tốc độ gió vừa phải thuận lợi cho thụ phấn; gió to, hạt phấn bị bay mất.

+ Yếu tố thức ăn: Ở cóc, mùa sinh sản vào khoảng tháng 4 hằng năm. Sau sinh sản, khối lượng hai buồng trứng ở cóc giảm. Sau tháng 4, nếu nguồn thức ăn dồi dào, khối lượng buồng trứng tăng, cóc có thể đẻ tiếp lứa thứ 2 trong năm.

$\bullet \,\,$ Yếu tố điều hòa sinh sản ở sinh vật:

- Hormone là yếu tố bên trong ảnh hưởng trực tiếp đến sinh sản ở sinh vật. Ngoài ra, tùy thuộc vào đặc điểm sinh sản của mỗi loài sinh vật, con người đã ứng dụng hormone vào điều khiển sinh sản ở vật nuôi và cây trồng.

- Quá trình sinh sản ở sinh vật diễn ra định kì ở mỗi loài là do hormone điều hòa sinh sản. Ở thực vật có hormone kích thích sự nở hoa. Ở động vật có hormone điều khiển sự phát sinh giao tử đực và giao tử cái.

$\bullet \,\,$ Yếu tố điều khiển sinh sản ở sinh vật:

- Dựa vào ảnh hưởng của hormone và các yếu tố môi trường, con người đã chủ động điều khiển quá trình sinh sản của sinh vật cho phù hợp với mục đích về năng suất và chất lượng của vật nuôi, cây trồng; như tạo ra nhiều con giống trong thời gian ngắn, điều khiển thời gian ra hoa, khả năng đậu quả,…

2. Vận dụng những hiểu biết về sinh sản hữu tính trong thực tiễn

- Con người đã sử dụng một số loại hormone sinh sản và điều chỉnh yếu tố môi trường nhằm điều khiển sinh sản ở sinh vật sinh sản hữu tính.

- Trong chăn nuôi, sử dụng một số biện pháp điều khiển sinh sản để được đàn vật nuôi theo ý muốn, như: điều khiển số con, điều khiển giới tính,…

- Trong trồng trọt, sử dụng biện pháp thụ phấn nhân tạo nhằm tăng hiệu quả sinh sản (tạo nhiều quả).