Bài 35. Các nhân tố ảnh hưởng đến sinh trưởng và phát triển của sinh vật
1. Ảnh hưởng của một số nhân tố chủ yếu đến sinh trưởng và phát triển của sinh vật
Quá trình sinh trưởng và phát triển của sinh vật chịu ảnh hưởng của các nhân tố bên ngoài khác nhau như nhiệt độ, ánh sáng, nước, dinh dưỡng. Ngoài ra, các nhân tố khác như hormone, chất kích thích cũng ảnh hưởng đến sự sinh trưởng và phát triển ở sinh vật. Mức độ ảnh hưởng của các nhân tố phụ thuộc vào mỗi loài sinh vật.
$\bullet \,\,$ Ảnh hưởng của nhiệt độ:
- Mỗi loài sinh vật thích hợp với một điều kiện nhiệt độ nhất định gọi là giới hạn sinh thái, nếu nằm ngoài giới hạn sinh thái đó thì quá trình sinh trưởng của chúng sẽ bị ảnh hưởng.
$\bullet \,\,$ Ảnh hưởng của ánh sáng:
- Ánh sáng là nhân tố cơ bản, ảnh hưởng đến sinh trưởng và phát triển của sinh vật.
$\bullet \,\,$ Ảnh hưởng của nước:
- Nước là nhân tố đặc biệt quan trọng đối với sự tồn tại và phát triển của mọi sinh vật.
- Nước tham gia vào các quá trình sống trong cơ thể nên nếu thiếu nước sẽ gây ra hậu quả nghiêm trọng đến sự sinh trưởng và phát triển của sinh vật.
$\bullet \,\,$ Ảnh hưởng của dinh dưỡng:
- Dinh dưỡng (thức ăn) là nhân tố quan trọng, ảnh hưởng trực tiếp đến sự tồn tại và phát triển của sinh vật.
- Thiếu dinh dưỡng hay thừa dinh dưỡng đều ảnh hưởng đến sự sinh trưởng và phát triển của sinh vật.
- Hiểu được ảnh hưởng của dinh dưỡng đến sự sinh trưởng và phát triển, ta thiết lập được chế độ ăn uống hợp lí, từ đó nâng cao sức khỏe và chất lượng cuộc sống.
2. Ứng dụng sinh trưởng và phát triển trong thực tiễn
Trong thực tiễn, người ta vận dụng sinh trưởng và phát triển để điều khiển vật nuôi, cây trồng nhằm nâng cao năng suất, chất lượng sản phẩm và sức khỏe con người. Ngoài ra, hiểu biết về vòng đời một số động vật gây hại giúp chúng ta có biện pháp diệt và phòng trừ hợp lí.
$\bullet \,\,$ Ứng dụng sinh trưởng và phát triển trong trồng trọt:
- Để điều hòa sinh trưởng và phát triển của cây trồng, người ta có thể sử dụng các chất kích thích như hormone sinh trưởng,… hoặc điều khiển các yếu tố môi trường để tận dụng nguồn ánh sáng, dinh dưỡng, nhiệt độ, độ ẩm,… cho phù hợp với đặc tính sinh trưởng và phát triển của mỗi loài cây trồng khác nhau.
- Các chất kích thích tuy được sử dụng khá nhiều trong trồng trọt hiện nay, nhưng cần thận trọng và tuyệt đối tuân theo hướng dẫn sử dụng của các nhà sản xuất và các chuyên gia để đảm bảo an toàn thực phẩm.
$\bullet \,\,$ Ứng dụng sinh trưởng và phát triển trong chăn nuôi:
- Hiểu biết về ảnh hưởng của các nhân tố môi trường đến sự sinh trưởng và phát triển của vật nuôi giúp chúng ta chăm sóc, điều khiển sự sinh trưởng và phát triển của vật nuôi đúng cách nhằm tăng năng suất và chất lượng sản phẩm chăn nuôi.
- Ngày nay, việc ứng dụng công nghệ trong chăn nuôi đang được áp dụng rộng rãi nhằm nâng cao năng suất và chất lượng sản phẩm.
$\bullet \,\,$ Vận dụng sinh trưởng và phát triển trong phòng trừ côn trùng, sâu hại:
- Dựa vào những hiểu biết về giai đoạn sinh trưởng và phát triển của côn trùng, sâu hại, người ta áp dụng các biện pháp phòng trừ bằng cách cắt đứt một giai đoạn nào đó trong vòng đời của chúng.