Bài 34. Sinh trưởng và phát triển ở sinh vật

1. Sinh trưởng và phát triển ở sinh vật

- Sinh trưởng và phát triển là những đặc trưng cơ bản của sự sống.

- Sinh trưởng là sự tăng lên về kích thước và khối lượng cơ thể do sự tăng lên về số lượng và kích thước tế bào, từ đó làm cho cơ thể lớn lên.

- Phát triển là những biến đổi của cơ thể sinh vật, bao gồm 3 quá trình liên quan mật thiết với nhau là: sinh trưởng, phân hóa tế bào và phát sinh hình thái các cơ quan của cơ thể.

- Mỗi sinh vật từ khi sinh ra cho đến khi trưởng thành đều trải qua những giai đoạn sinh trưởng và phát triển nhất định, có hình thái và kích thước khác nhau, đặc trưng cho loài.

- Sinh trưởng và phát triển là hai quá trình trong cơ thể sống có mối quan hệ mật thiết với nhau. Sinh trưởng tạo tiền đề cho phát triển. Phát triển thúc đẩy sinh trưởng.

2. Sinh trưởng và phát triển ở thực vật

$\bullet \,\,$ Vị trí và chức năng của mô phân sinh:

- Sinh trưởng ở thực vật là sự tăng lên về kích thước của cơ thể thực vật. Cơ sở cho sự sinh trưởng của thực vật là sự phân chia của các tế bào thuộc mô phân sinh.

- Mô phân sinh là nhóm các tế bào có khả năng phân chia, giúp cho thực vật tăng trưởng về kích thước.

- Có 2 loại mô phân sinh chính: mô phân sinh đỉnh và mô phân sinh bên.

+ Mô phân sinh đỉnh nằm ở vị trí của thân và rễ (đỉnh rễ, các chồi thân), có chức năng làm gia tăng chiều dài của thân và rễ.

+ Mô phân sinh bên phân bố theo hình trụ và hướng ra phía ngoài của thân, có chức năng làm tăng chiều ngang, tăng độ dày (đường kính) của thân, cành và rễ.

$\bullet \,\,$ Các giai đoạn sinh trưởng và phát triển ở thực vật:

- Quá trình sinh trưởng và phát triển ở thực vật gồm 2 giai đoạn:

+ Giai đoạn từ khi hạt nảy mầm thành cây mầm đến cây non rồi đến cây trưởng thành.

+ Giai đoạn từ khi cây bắt đầu ra hoa, tạo quả và hình thành hạt.

3. Sinh trưởng và phát triển ở động vật

- Các giai đoạn sinh trưởng và phát triển ở động vật gồm các giai đoạn khác nhau tùy mỗi loài.

Ví dụ: Vòng đời của ếch trải qua 6 giai đoạn để trở thành ếch trưởng thành, trong quá trình đó xảy ra nhiều sự biến đổi về hình thái.

$\Longrightarrow$ Mỗi sinh vật trong quá trình sống đều trải qua các giai đoạn sinh trưởng và phát triển khác nhau gọi là vòng đời. Vòng đời của sinh vật khác nhau tùy thuộc vào mỗi loài.