Bài 33: Cấu tạo trong của cá chép

I. CÁC CƠ QUAN DINH DƯỠNG

1. Tiêu hóa

- Cá chép có bong bóng (bóng hơi) thông với thực quản, chứa đầy không khí giúp cá chìm nổi trong nước dễ dàng.

- Hệ tiêu hóa cá chép phân hóa chức năng rõ ràng, thức ăn được lấy vào từ miệng theo hầu và thực quản đi xuống dạ dày, sau khi tiêu hóa ở dạ dày thức ăn chuyển đến ruột để tiêu hóa tiếp và hấp thu chất dinh dưỡng, các chất cặn bã thải ra ngoài qua hậu môn.

- Hệ tiêu hóa ở cá chép gồm ống tiêu hóa và tuyến tiêu hóa:

+ Ống tiêu hóa gồm: miệng $\longrightarrow$ hầu $\longrightarrow$ thực quản $\longrightarrow$ dạ dày $\longrightarrow$ ruột $\longrightarrow$ hậu môn.

+ Tuyến tiêu hóa gồm: tuyến nước bọt, tuyến gan, tuyến mật.

2. Tuần hoàn và hô hấp

$\bullet \,\,$ Hệ tuần hoàn

- Hệ tuần hoàn gồm tim và các mạch.

- Tim cá có 2 ngăn là: tâm nhĩ và tâm thất, nối với các mạch tạo thành 1 vòng tuần hoàn kín.

- Khi tâm thất co tống máu vào động mạch chủ bụng từ đó chuyển qua mao mạch mang, ở đây xảy ra sự trao đổi khí, máu trở thành đỏ tươi, giàu ôxi, theo động mạch chủ lưng đến các mao mạch ở các cơ quan cung cấp ôxi và các chất dinh dưỡng cho các cơ quan hoạt động. Máu từ các cơ quan theo tĩnh mạch bụng trở về tâm nhĩ. Khi tâm nhĩ co dồn máu sang tâm thất và cứ như vậy máu được vận chuyển trong một vòng kín.

$\bullet \,\,$ Hệ hô hấp

- Cá hô hấp nhờ mang. Mang cá chứa rất nhiều mao mạch máu.

- Do miệng và nắp mang đóng mở liên tục nên sự hô hấp diễn ra liên tục. Khí ôxi trong nước khuếch tán vào máu và khí CO2 khuếch tán từ máu qua mang vào nước.

3. Bài tiết

- Phía giữa khoang thân, sát với sống lưng có 2 thận màu tím đỏ, nằm 2 bên cột sống, thận cá thuộc thận giữa (trung thận), còn đơn giản, có chức năng lọc máu, thải các chất không cần thiết ra ngoài nhưng khả năng lọc chưa cao.

II. THẦN KINH VÀ GIÁC QUAN

- Ở cá chép, hệ thần kinh hình ống nằm ở phía lưng gồm não bộ (trong hộp sọ), tủy sống (trong cung đốt sống) và các dây thần kinh.

- Não trước chưa phát triển nhưng tiểu não tương đối phát triển, có vai trò điều hòa và phối hợp các hoạt động phức tạp khi bơi.

- Hành khứu giác, thùy thị giác cũng rất phát triển.

- Các giác quan quan trọng ở cá là mắt, mũi (mũi cá chỉ để ngửi mà không để thở), cơ quan đường bên cũng là giác quan quan trọng giúp cá nhận biết được những kích thích về áp lực, tốc độ dòng nước và các vật cản trên đường đi để tránh.