Trong 10 năm đầu chuyển sang cách mạng xã hội chủ nghĩa, nước ta thực hiện hai kế hoạch 5 năm (1976 – 1980 và 1981 – 1985) phát triển kinh tế - văn hóa, đấu tranh bảo vệ biên giới Tây - Nam và biên giới phía Bắc tổ quốc.

I. Việt Nam trong 10 năm đi lên chủ nghĩa xã hội (1975 - 1985)

1. Thực hiện kế hoạch Nhà nước 5 năm (1976 - 1980)

- Đại hội đại biểu toàn quốc lần IV của Đảng (tháng 12/1976) đề ra đường lối xây dựng chủ nghĩa xã hội trong toàn quốc và thông qua phương hướng, nhiệm vụ, mục tiêu của kế hoạch 5 năm (1976 - 1980).

- Trong 5 năm, nước ta vừa xây dựng cơ sở vật chất - kĩ thuật của chủ nghĩa xã hội vừa cải thiện đời sống vật chất và văn hóa của nhân dân lao động.

- Sau 5 năm, nhân dân ta đạt được những thành tựu quan trọng:

+ Khôi phục cơ bản các cơ sở nông nghiệp, công nghiệp, giao thông vận tải bị địch bắn phá. Diện tích gieo trồng tăng thêm gần 2 triệu ha. Nhiều nhà máy được gấp rút xây dựng. Khôi phục và xây dựng mới 1.700 km đường sắt, 3.800 km đường bộ. Tuyến đường sắt Thống nhất từ Hà Nội đi thành phố Hồ Chí Minh sau 30 năm bị gián đoạn đã hoạt động trở lại.

+ Cải tạo xã hội chủ nghĩa được đẩy mạnh, giai cấp tư sản mại bản bị xóa bỏ, nông dân đi vào con đường làm ăn tập thể, thủ công nghiệp và thương nghiệp được sắp xếp và tổ chức lại.

+ Xóa bỏ những biểu hiện của văn hóa phản động, xây dựng nền văn hóa mới cách mạng. Giáo dục ở các cấp mẫu giáo, phổ thông, đại học đều phát triển.

- Tuy nhiên, sau 5 năm, nền kinh tế của ta vẫn còn mất cân đối, sản xuất phát triển chậm, thu nhập quốc dân và năng suất lao động thấp, đời sống nhân dân gặp nhiều khó khăn.

2. Thực hiện kế hoạch Nhà nước 5 năm (1981 - 1985)

- Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ V của Đảng họp tháng 3/1982 khẳng định, tiếp tục đường lối xây dựng chủ nghĩa xã hội trong phạm vi cả nước nhưng có sự điều chỉnh, bổ sung và cụ thể hóa cho từng chặng đường, từng giai đoạn. Đại hội quyết định phương hướng, nhiệm vụ, mục tiêu của kế hoạch Nhà nước 5 năm (1981 - 1985).

- Trong 5 năm, sắp xếp lại cơ cấu và đẩy mạnh cải tạo xã hội chủ nghĩa nhằm ổn định tình hình kinh tế - xã hội, đáp ứng những nhu cầu cấp bách và thiết yếu của đời sống.

- Sau 5 năm thực hiện kế hoạch, đất nước đã có những chuyển biến:

+ Thu nhập quốc dân tăng bình quân hàng năm là 6,4% so với 0,4% của 5 năm trước.

+ Đã bắt đầu khai thác dầu mỏ, công trình thủy điện Hòa Bình, thủy điện Trị An chuẩn bị đi vào hoạt động.

+ Các hoạt động khoa học - kĩ thuật được triển khai, góp phần thúc đẩy sản xuất phát triển.

- Tuy nhiên, những khó khăn yếu kém của 5 năm trước vẫn chưa được khắc phục, mục tiêu cơ bản là ổn định tình hình kinh tế, xã hội vẫn chưa thực hiện được.

II. Đấu tranh bảo vệ tổ quốc (1975 - 1979)

1. Đấu tranh bảo vệ biên giới Tây - Nam

- Ngay sau thắng lợi của cuộc kháng chiến chống Mĩ, tập đoàn Pôn Pốt ở Cam-pu-chia đã liên tiếp mở những cuộc hành quân khiêu khích dọc biên giới, lấn chiếm lãnh thổ nước ta.

- Ngày 22/12/1978, tập đoàn Pôn Pốt huy động 19 sư đoàn bộ binh cùng với nhiều đơn vị pháo binh, xe tăng tiến đánh Tây Ninh, mở đầu cuộc chiến tranh xâm lấn biên giới Tây - Nam.

- Quân dân ta tổ chức cuộc phản công đánh đuổi quân Pôn Pốt. Toàn bộ quân xâm lược Pôn Pốt bị quét khỏi nước ta, hòa bình được lập lại trên toàn tuyến biên giới Tây - Nam.

2. Đấu tranh bảo vệ biên giới phía Bắc

- Trung Quốc là nước láng giềng thân thiết của Việt Nam. Trong quá trình đấu tranh cách mạng, nhân dân hai nước đã từng gắn bó mật thiết, đoàn kết giúp đỡ nhau.

- Từ năm 1978, Trung Quốc đã cho quân khiêu khích dọc biên giới, cắt viện trợ, rút chuyên gia. Sáng 17/2/1979, Trung Quốc đưa 32 sư đoàn mở cuộc tiến công nước ta dọc biên giới từ Móng Cái (Quảng Ninh) đến Phong Thổ (Lai Châu).

- Để bảo vệ lãnh thổ, quân dân sáu tỉnh biên giới phía Bắc đã đứng lên chiến đấu ngoan cường, cộng với sự phản đối mạnh mẽ của dư luận trong nước và thế giới đã buộc Trung Quốc phải rút quân khỏi nước ta từ ngày 5/3/1979, đến ngày 18/3/1979 thì rút hết quân.