Bài 3 : Sông ngòi và cảnh quan châu Á
1. ĐẶC ĐIỂM SÔNG NGÒI
- Châu Á có nhiều hệ thống sông lớn (I-ê-nit-xây, Hoàng Hà, Trường Giang, Mê-Công, Ấn, Hằng), nhưng phân bố không đều và có chế độ nước phức tạp.
+ Khu vực Bắc Á: mạng lưới sông dày, mùa đông nước đóng băng, mùa xuân có lũ do băng tan.
+ Khu vực châu Á gió mùa: nhiều sông lớn, có lượng nước lớn vào mùa mưa.
+ Khu vực Tây và Trung Á: ít sông, nguồn cung cấp nước chủ yếu do tuyết, băng tan.
- Giá trị kinh tế của sông ngòi châu Á: có giá trị chủ yếu về giao thông, thủy điện, cung cấp nước cho sản xuất, sinh hoạt, du lịch, đánh bắt và nuôi trồng thủy sản.
2. CÁC ĐỚI CẢNH QUAN TỰ NHIÊN
- Cảnh quan tự nhiên châu Á phân hóa đa dạng với nhiều loại:
+ Rừng lá kim (rừng tai-ga) có diện tích rộng, phân bố chủ yếu ở Bắc Á (Xi-bia), nơi có khí hậu ôn đới.
+ Rừng cận nhiệt ở Đông Á, rừng nhiệt đới ẩm ở Đông Nam Á và Nam Á.
+ Thảo nguyên hoang mạc, cảnh quan núi cao.
- Cảnh quan tự nhiên châu Á đa dạng là do ảnh hưởng từ sự phân hóa đa dạng về các đới, các kiểu khí hậu của khu vực châu Á.
3. NHỮNG THUẬN LỢI VÀ KHÓ KHĂN CỦA THIÊN NHIÊN CHÂU Á
- Thuận lợi: nguồn tài nguyên thiên nhiên đa dạng, phong phú.
+ Khoáng sản có trữ lượng lớn như than, dầu mỏ, khí đốt, sắt, thiếc,...
+ Các tài nguyên khác như đất, nước, khí hậu, động thực vật, rừng, thủy năng, gió, năng lượng mặt trời, địa nhiệt,... rất dồi dào.
- Khó khăn: địa hình hiểm trở, khí hậu khắc nghiệt, thiên tai bất thường.
+ Nhiều vùng núi cao hiểm trở, hoang mạc khô cằn, khí hậu giá lạnh, khắc nghiệt... chiếm tỉ lệ lớn $\longrightarrow $ gây trở ngại cho giao lưu giữa các vùng, gây khó khăn cho việc mở rộng chăn nuôi và trồng trọt của các dân tộc.
+ Thiên tai thường xuyên xảy ra: động đất, núi lửa, bão, lụt,… $\longrightarrow $ gây thiệt hại lớn về người và của.