Bài 3: Khí hậu
1. Nước ta có khí hậu nhiệt đới gió mùa
- Nước ta nằm trong vùng khí hậu nhiệt đới gió mùa.
- Đặc điểm của khí hậu nhiệt đới gió mùa ở nước ta:
+ Nhiệt độ cao, thường nóng.
+ Gió và mưa thay đổi theo mùa.
+ Trong 1 năm có 2 mùa gió chính: 1 mùa gió đông bắc, 1 mùa gió tây nam hoặc đông nam.
2. Khí hậu giữa các miền có sự khác nhau
- Khí hậu nước ta có sự khác biệt giữa miền Bắc và miền Nam, với ranh giới là dãy núi Bạch Mã.
- Ở miền Bắc, ứng với hai mùa gió là mùa hạ và mùa đông:
+ Mùa hạ trời nóng và có nhiều mưa.
+ Mùa đông lạnh và ít mưa.
+ Giữa hai mùa là những thời kì chuyển tiếp, quen gọi là mùa xuân và mùa thu. Mùa xuân có mưa phùn ẩm ướt; mùa thu trời se lạnh, khô hanh.
- Ở miền Nam khí hậu nóng quanh năm, chỉ có mùa mưa và mùa khô:
+ Mùa mưa thường có mưa rào.
+ Mùa khô hầu như không mưa, ban ngày nắng chói chang, ban đêm dịu mát hơn.
- Nguyên nhân sự khác biệt khí hậu giữa 2 miền Bắc và miền Nam: do ảnh hưởng của dãy núi Bạch Mã. Dãy núi này kéo dài ra đến biển, nằm giữa hai thành phố Huế và Đà Nẵng tạo thành một bức tường chắn gió. Khi gió mùa đông bắc thổi tới đây, ít khi vượt qua được dãy núi này. Vì vậy, phía bắc của núi (miền Bắc) có mùa đông lạnh còn phía nam của dãy Bạch Mã (miền Nam) lại nóng quanh năm. Cũng vì thế dãy núi này được coi là ranh giới khí hậu giữa hai miền Bắc và miền Nam nước ta.
3. Ảnh hưởng của khí hậu
- Khí hậu nước ta có ảnh hưởng rất lớn tới đời sống và hoạt động sản xuất.
- Thuận lợi:
+ Khí hậu nước ta nóng, ẩm và mưa nhiều nên cây cối dễ phát triển quanh năm.
+ Khí hậu có sự phân mùa mưa, khô; mùa mưa thì cung cấp đủ nước cho sản xuất và sinh hoạt, mùa khô thuận lợi cho việc phơi sấy.
+ Khí hậu có sự phân hóa đa dạng, đặc biệt miền Bắc và các khu vực núi cao có khí hậu lạnh, tạo điều kiện hình thành cơ cấu cây trồng, vật nuôi phong phú (không chỉ có nguồn gốc nhiệt đới, mà còn có nguồn gốc cận nhiệt và ôn đới).
- Khó khăn:
+ Thiên tai: bão, lũ lụt, hạn hán, sương muối, sương giá... thường xuyên xảy ra gây thiệt hại về người và tài sản.
+ Khí hậu nóng ẩm là điều kiện cho sâu bệnh, dịch bệnh phát triển phá hoại mùa màng, vật nuôi…