Bài 29: Đặc điểm chung và vai trò của ngành chân khớp
Các đại diện của ngành Chân khớp gặp ở khắp nơi trên hành tinh của chúng ta: dưới nước hay trên cạn, ở ao, hồ, sông hay ở biển khơi, ở trong lòng đất hay trên không trung, ở sa mạc hay vùng cực. Chúng sống tự do hay kí sinh.
Chân khớp tuy rất đa dạng, nhưng chúng đều mang những đặc điểm chung nhất của toàn ngành.
I. ĐẶC ĐIỂM CHUNG
- Một số đặc điểm của các đại diện ngành Chân khớp:
+ Có vỏ kitin che chở bên ngoài và làm chỗ bám cho cơ.
+ Phần phụ phân đốt, các đốt khớp động.
+ Sự phát triển tăng trưởng gắn liền sự lột xác.
II. SỰ ĐA DẠNG Ở CHÂN KHỚP
- Nhờ sự thích nghi với điều kiện sống và môi trường khác nhau mà Chân khớp rất đa dạng về cấu tạo cơ thể, môi trường sống và tập tính.
- Thần kinh phát triển cao ở Chân khớp cũng là cơ sở hình thành sự đa dạng về tập tính.
III. VAI TRÒ THỰC TIỄN
- Với số lượng loài lớn, mỗi loài lại thường sinh ra số lượng cá thể rất lớn nên Chân khớp có vai trò thực tiễn to lớn về cả hai mặt: có lợi và có hại.
- Mặt có lợi:
+ Làm thực phẩm như tôm, cua…
+ Nguyên liệu chữa bệnh như ong mật, tằm…
+ Thụ phấn cho cây trồng như ong, bướm…
+ Bắt sâu bọ có hại như nhện, bọ cạp…
+ Giá trị xuất khẩu như tôm hùm, tôm sú…
- Mặt có hại:
+ Làm hại cây trồng như nhện đỏ, châu chấu…
+ Làm hại đồ gỗ như mối, mọt…
+ Có hại cho giao thông đường thủy như con sun…
+ Truyền nhiều bệnh nguy hiểm như ruồi, muỗi, chấy, rận…