Khái niệm:

- Virut là thực thể chưa có cấu tạo tế bào, có kích thước siêu nhỏ.

- Virut nhân lên nhờ bộ máy tổng hợp của tế bào và sống kí sinh bắt buộc.

I. CẤU TẠO

- Gồm 2 thành phần cơ bản:

+ Lõi axit nuclêic: chỉ chứa ADN (chuỗi đơn hoặc chuỗi kép) hoặc ARN (chuỗi đơn hoặc chuỗi kép).

+ Vỏ bọc prôtêin (capsit): Bao bọc axit nuclêic để bảo vệ, cấu tạo từ các đơn vị prôtêin gọi là capsôme.

- Một số virut có thêm vỏ ngoài:

+ Cấu tạo vỏ ngoài là lớp lipit.

+ Mặt vỏ ngoài có cac gai glicôprôtêin làm nhiệm vụ kháng nguyên và giúp virut bám lên bề mặt tế bào chủ.

- Virut không có vỏ ngoài gọi là virut trần.

II. HÌNH THÁI

- Cấu trúc xoắn: Capsôme sắp xếp theo chiều xoắn của axit nuclêic → làm cho virut có hình que, hình sợi, hình cầu…

Ví dụ: Virut khảm thuốc lá, virut bệnh dại, virut cúm, sởi…

- Cấu trúc khối: Capsôme sắp xếp theo hình khối đa diện gồm 20 mặt tam giác đều

Ví dụ: Virut bại liệt.

- Cấu trúc hỗn hợp: Đầu có cấu trúc khối chứa axit nuclêic gắn với đuôi có cấu trúc xoắn.

Ví dụ: Phagơ là virut kí sinh ở vi khuẩn, còn gọi là thể thực khuẩn.