Trước cách mạng, Hà Lan bao gồm lãnh thổ hai nước Hà Lan và Bỉ ngày nay, có tên gọi Nê-đéc-lan (vùng đất thấp).

1. Cách mạng Hà Lan.

- Từ đầu thế kỷ XVI, Nê-đéc-lan là một trong những vùng kinh tế tư bản chủ nghĩa phát triển nhất châu Âu.

- Giai cấp tư sản Nê-đéc-lan ra đời, thế lực kinh tế ngày càng lớn mạnh.

- Cũng vào thời điểm này, Nê-đéc-lan là địa bàn phù hợp để tư tưởng Tân giáo của Can-vanh phát triển nhưng lại bị quốc vương Tây Ban Nha đàn áp dữ dội.

- Tháng 8/1566, nhân dân miền Bắc Nê-đéc-lan khởi nghĩa, lực lượng phát triển mạnh, làm chủ nhiều nơi.

- Tháng 8/1567, vương triều Tây Ban Nha đem quân sang Nê-đéc-lan và đàn áp dã man.

- Tháng 4/1572, quân khởi nghĩa làm chủ các tỉnh phía Bắc.

- Tháng 1/1579, hội nghị U-trếch tuyên bố thống nhất tiền tệ, đo lường và tổ chức quân sự, chính sách đối ngoại. Đạo Can-vanh được công nhận là quốc giáo.

- Tháng 7/1581, các tỉnh miền Bắc thống nhất thành Các tỉnh liên hiệp hay Hà Lan.

- Năm 1609, Hiệp định đình chiến được ký kết, nhưng đến năm 1649, Hà Lan mới được công nhận độc lập.

- Cách mạng tư sản Hà Lan là cuộc cách mạng tư sản đầu tiên trên thế giới dưới hình thức chiến tranh giải phóng dân tộc, mở đường cho chủ nghĩa tư bản phát triển. Mở ra thời đại mới - bùng nổ các cuộc cách mạng tư sản.

2. Cách mạnh tư sản Anh.

- Đầu thế kỷ XVII, nền kinh tế nước Anh phát triển nhất châu Âu.

- Sự phát triển của công trường thủ công dần lấn át phường hội. Sản phẩm tăng nhanh về số lượng và chất lượng, kích thích hoạt động ngoại thương phát triển, nhất là ngành len dạ, buôn bán nô lệ da đen.

- Sự phát triển ngành len dạ kéo theo sự phát triển của nghề nuôi cừu. Do vậy một bộ phận quý tộc Anh chuyển sang kinh doanh hàng hóa theo hướng TBCN, trở thành quý tộc tư sản mới.

- Chế độ phong kiến (quý tộc, giáo hội Anh) cản trở  sự làm giàu của tư sản và quý tộc mới, vua Sác-lơ I đặt ra thuế mới, nắm độc quyền thương mại… duy trì đặc quyền phong kiến.

- Tháng 4/1640, vua Sác-lơ I triệu tập quốc hội để tăng thuế nhằm đàn áp cuộc nổi dậy của người Xcốt-len.

- Quốc hội không phê duyệt và công kích chính sách bạo ngược của nhà vua, đòi kiểm soát quân đội, tài chính và giáo hội.

- Sác-lơ I dùng vũ lực đàn áp quốc hội nhưng thất bại phải chạy lên phía Bắc Luân Đôn chuẩn bị lực lượng phản công.

- Diễn biến của cách mạng:

+ Tháng 8/1642, Sác-lơ I tuyên chiến với quốc hội. Từ năm 1642 – 1648, nội chiến ác liệt (vua - Quốc hội).

+ Năm 1649, Sác-lơ I bị xử tử, nước cộng hòa Anh ra đời, cách mạng đạt đến đỉnh cao.

+ Năm 1653, Crôm-oen thiết lập nền độc tài.

+ Năm 1688, Quốc hội tiến hành chính biến, đưa Vin-hem Ô-ran-giơ lên ngôi vua, sau đó chế độ quân chủ lập hiến được xác lập.

- Cách mạng tư sản Anh đã lật đổ chế độ phong kiến, mở đường cho chủ nghĩa tư bản phát triển. Mở ra thời kỳ quá độ từ chế độ phong kiến sang chế độ tư bản.