Bài 23: Tác dụng từ, tác dụng hóa học và tác dụng sinh lí của dòng điện

I. TÁC DỤNG TỪ

- Cuộn dây dẫn cuốn quanh lõi sắt non khi có dòng điện chạy qua (hình 23.1) thì nó có khả năng:

+ Làm quay kim nam châm đặt gần nó.

+ Hút được các vật bằng sắt, thép như một nam châm.

$\Longrightarrow$ Khi dòng điện chạy qua cuộn dây dẫn trong có lõi sắt non thì cuộn dây đó trở thành một nam châm, ta gọi là nam châm điện. Ta nói dòng điện có tác dụng từ.

- Ứng dụng tác dụng từ của dòng điện: Nam châm điện, chuông điện, cần cẩu điện, rơ le điện...

II. TÁC DỤNG HÓA HỌC

- Khi dòng điện chạy qua dung dịch muối đồng thì nó tách đồng ra khỏi dung dịch, tạo thành một lớp đồng bám trên thỏi than nối với cực âm của nguồn điện. Ta nói dòng điện có tác dụng hóa học.

- Ứng dụng tác dụng hóa học của dòng điện trong công nghiệp đúc điện, mạ điện (mạ vàng, mạ bạc, mạ đồng...), tinh luyện kim loại và nạp điện cho acquy...

III. TÁC DỤNG SINH LÍ

- Nếu dòng điện đi qua cơ thể người hay động vật có thể gây ra những cơn co giật, tim ngừng đập, ngạt thở, thần kinh bị tê liệt và có thể chết. Ta nói dòng điện có tác dụng sinh lí.

- Dòng điện có thể gây nguy hiểm tới tính mạng con người. Cho nên phải hết sức thận trọng khi dùng điện, nhất là với mạng điện gia đình.

- Trong y học, người ta vẫn có thể dùng dòng điện có cường độ nhỏ để chữa một số bệnh.

Ví dụ:

+ Máy kích tim: Khi tim đã ngừng đập, người ta có thể dùng liệu pháp sốc điện để cố gắng kích thích tim đập lại với hi vọng duy trì sự sống.

+ Máy châm cứu (điện châm): Chữa các bệnh tai biến, đau đầu, đau lưng, méo mồm miệng, đầy bụng, thoái hóa khớp, giảm thị lực...

III. VẬN DỤNG

$\bullet \,\,$ C7

Vật nào dưới đây có tác dụng từ?

A. Một pin còn mới đặt riêng trên bàn;

B. Một mảnh nilông đã được cọ xát mạnh;

C. Một cuộn dây dẫn đang có dòng điện chạy qua;

D. Một đoạn băng dính.

Trả lời:

Cuộn dây dẫn đang có dòng điện chạy qua có tác dụng từ.

$\longrightarrow$ Chọn đáp án C.

$\bullet \,\,$ C8

Dòng điện không có tác dụng nào dưới đây?

A. Làm tê liệt thần kinh;

B. Làm quay kim nam châm;

C. Làm nóng dây dẫn;

D. Hút các vụn giấy.

Trả lời:

A: Tác dụng sinh lí

B: Tác dụng từ

C: Tác dụng nhiệt

D: Dòng điện không có tác dụng hút các vụn giấy.

$\longrightarrow$ Chọn đáp án D.