Bài 21: Đặc điểm chung và vai trò của ngành thân mềm

I. ĐẶC ĐIỂM CHUNG

- Ngành Thân mềm có số loài rất lớn.

- Về kích thước: Ốc nước ngọt (ốc gạo, ốc rạ… ) chỉ nặng khoảng vài chục gam nhưng loài bạch tuộc Đại Tây Dương nặng tới 1 tấn.

- Về môi trường sống: Chúng phân bố ở độ cao hàng trăm mét (các loài ốc sên) đến các ao, hồ, sông, suối và biển cả, có loài dưới đáy biển sâu.

- Về tập tính: Chúng có hình thức sống: vùi lấp (trai, sò, ngao, ngán…) đến lối sống bò chậm chạp (các loài ốc), tới cách di chuyển tốc độ nhanh (như mực nang, mực ống).

- Tuy thích nghi rộng, nhưng cấu tạo cơ thể thân mềm vẫn có các đặc điểm chung:

+ Thân mềm, cơ thể không phân đốt.

+ Có vỏ đá vôi, có khoang áo.

+ Hệ tiêu hóa phân hóa.

+ Cơ quan di chuyển thường đơn giản.

+ Riêng mực và bạch tuộc thích nghi với lối sống săn mồi và di chuyển tích cực nên vỏ tiêu giảm và cơ quan di chuyển phát triển.

II. VAI TRÒ

$\bullet \,\,$ Lợi ích:

Hầu như tất cả các loài thân mềm đều có lợi:

- Làm thức ăn cho người: mực, ngao, sò…

- Làm thức ăn cho động vật khác: ốc, ấu trùng của thân mềm…

- Làm đồ trang trí: ngọc trai, vỏ các loài ốc…

- Làm sạch môi trường: trai, vẹm, hàu…

- Có giá trị xuất khẩu: bào ngư, sò huyết…

- Có giá trị về mặt địa chất: hóa thạch các loài ốc, vỏ sò…

$\bullet \,\,$ Tác hại:

Tuy nhiên cũng có một số thân mềm có hại đáng kể:

- Có hại cho cây trồng: ốc bươu vàng…

- Làm vật chủ trung gian truyền bệnh giun sán: ốc đĩa, ốc tai, ốc mút…