Bài 2. Nguyên tử
1. Mô hình nguyên tử Rutherford – Bohr
Tìm hiểu sơ lược về nguyên tử
- Các chất đều được tạo nên từ những hạt vô cùng nhỏ, gọi là nguyên tử.
- Nguyên tử có kích thước vô cùng nhỏ, tạo nên các chất.
- Ta không thể quan sát được nguyên tử bằng kính hiển vi thông thường.
Khái quát về mô hình nguyên tử
- Mô hình Rutherford - Bohr: Trong nguyên tử, các electron ở vỏ được sắp xếp thành từng lớp và chuyển động xung quanh hạt nhân theo những quỹ đạo tương tự như các hành tinh quay quanh Mặt Trời.
- Nguyên tử trung hòa về điện: Trong nguyên tử, số proton (p) bằng số electron (e).
$\bullet \,\,$ Hạt nhân nguyên tử:
- Hạt nhân nằm ở tâm, có kích thước rất nhỏ so với kích thước nguyên tử.
- Hạt nhân nguyên tử được tạo bởi các proton và neutron.
- Proton:
+ Kí hiệu: $p$
+ Mang điện tích dương
+ Mỗi proton mang một đơn vị điện tích dương có giá trị bằng một điện tích nguyên tố ($1,602.10^{-19}$ culong), quy ước là $+1$
- Neutron:
+ Kí hiệu: $n$
+ Không mang điện tích.
- Số đơn vị điện tích hạt nhân (kí hiệu là $Z$), bằng tổng số hạt proton có trong hạt nhân.
$\bullet \,\,$ Vỏ nguyên tử
- Vỏ nguyên tử được tạo nên bởi các electron.
- Electron:
+ Kí hiệu: $e$
+ Mang điện tích âm
+ Giá trị điện tích bằng một điện tích nguyên tố ($1,602.10^{-19}$ culong), viết gọn là $-1$
- Các electron được sắp xếp thành từng lớp, lần lượt theo thứ tự từ trong ra ngoài.
- Mỗi lớp có số electron tối đa xác định, ví dụ:
+ Lớp thứ nhất có 2 electron,
+ Lớp thứ hai có 8 electron,…
2. Khối lượng nguyên tử
- Khối lượng nguyên tử là khối lượng của một nguyên tử, được tính theo đơn vị quốc tế amu.
- Do khối lượng nguyên tử rất nhỏ nên để biểu thị khối lượng nguyên tử, người ta sử dụng đơn vị khối lượng nguyên tử, viết tắt là $amu$
$1\,amu = 1,6605 \times 10^{-24} \,gam$
Khối lượng proton $\approx $ Khối lượng neutron $\approx 1\, amu$
Khối lượng electron $\approx 0,00055\,amu \ll 1\,amu$
Khối lượng nguyên tử = khối lượng proton + khối lượng neutron + khối lượng electron
$\Leftrightarrow$ Khối lượng nguyên tử $\approx $ khối lượng proton + khối lượng neutron
$\Leftrightarrow$ Khối lượng nguyên tử = Khối lượng hạt nhân