Bài 19. Mối quan hệ giữa gen và tính trạng
I. MỐI QUAN HỆ GIỮA ARN VÀ PRÔTÊIN
- mARN là dạng trung gian trong mối quan hệ giữa gen và prôtêin. mARN có vai trò truyền đạt thông tin về cấu trúc của prôtêin.
- Sự hình thành chuỗi axit amin được thực hiện dựa trên mạch khuôn mẫu mARN:
+ mARN rời khỏi nhân đến ribôxôm để tổng hợp prôtêin.
+ Các tARN mang axit amin vào ribôxôm khớp với mARN theo nguyên tắc bổ sung $\longrightarrow$ đặt axit amin vào đúng vị trí.
+ Khi ribôxôm dịch chuyển hết chiều dài của mARN $\longrightarrow$ chuỗi axit amin được tổng hợp xong.
- Cứ 3 nuclêôtit ở mARN mã hóa cho một axit amin gọi là bộ 3 mã hóa.
- Sự kết hợp các nuclêôtit của mARN với nuclêôtit của tARN theo nguyên tắc bổ sung: A-U; G-X. Trình tự các nuclêôtit trên mARN quy định trình tự các axit amin trên phân tử prôtêin.
II. MỐI QUAN HỆ GIỮA GEN VÀ TÍNH TRẠNG
- Gen là khuôn mẫu để tổng hợp mARN, mARN lại là khuôn mẫu để tổng hợp chuỗi axit amin tạo thành prôtêin (Cấu trúc bậc 1 của prôtêin).
- Prôtêin tham gia cấu trúc và hoạt động sinh lí của tế bào $\longrightarrow$ biểu hiện thành các tính trạng của cơ thể.
- Bản chất mối quan hệ giữa gen (một đoạn ADN) $\longrightarrow$ mARN $\longrightarrow$ Prôtêin là: trình tự các nuclêôtit trong gen quy định trình tự các nuclêôtit trong mARN, qua đó quy định trình tự các axit amin tạo thành prôtêin. Prôtêin tham gia vào cấu trúc và hoạt động của tế bào để quy định tính trạng của cơ thể.