I. HAI LOẠI ĐIỆN TÍCH

- Vật nhiễm điện là vật mang điện tích.

- Có hai loại điện tích: điện tích âm và điện tích dương.

+ Vật nhiễm điện dương được gọi là vật mang điện tích dương $(+).$

+ Vật nhiễm điện âm được gọi là vật mang điện tích âm $(-).$

- Quy ước:

+ Điện tích của thanh thủy tinh khi cọ xát vào lụa là điện tích dương $(+).$

+ Điện tích của thanh nhựa khi cọ xát vào vải khô là điện tích âm $(-).$

- Khi các vật nhiễm điện đặt lại gần nhau thì chúng tác dụng lực lên nhau (gọi là tương tác điện):

+ Hai vật nhiễm điện cùng loại (cùng dấu) thì đẩy nhau.

+ Hai vật nhiễm điện khác loại (khác dấu) thì hút nhau.

II. SƠ LƯỢC VỀ CẤU TẠO NGUYÊN TỬ

- Mọi vật được cấu tạo từ các nguyên tử rất nhỏ, mỗi nguyên tử lại được cấu tạo từ những hạt nhỏ hơn.

- Nguyên tử gồm:

+ Ở tâm nguyên tử có một hạt nhân mang điện tích dương $(+).$

+ Chuyển động xung quanh hạt nhân là các electron mang điện tích âm $(-)$ tạo thành lớp vỏ của nguyên tử.

- Tổng điện tích âm của các electron có trị số tuyệt đối bằng điện tích dương của hạt nhân. Do đó bình thường nguyên tử trung hòa về điện.

- Electron có thể dịch chuyển từ nguyên tử này sang nguyên tử khác trong cùng một vật hay từ vật này sang vật khác.

- Một vật nhiễm điện âm nếu nhận thêm electron, nhiễm điện dương nếu mất bớt electron.

III. VẬN DỤNG

C2

Trước khi cọ xát, có phải trong mỗi vật đều có điện tích dương và điện tích âm hay không? Nếu có thì các điện tích này tồn tại ở những loại hạt nào cấu tạo nên vật?

Trả lời:

- Do mọi vật đều được cấu tạo từ các nguyên tử nên trước khi cọ xát, trong mỗi vật đều có điện tích dương và điện tích âm. Các điện tích dương tồn tại ở hạt nhân của nguyên tử, còn các điện tích âm tồn tại ở lớp vỏ nguyên tử gồm các electron chuyển động xung quanh hạt nhân.

C3

Tại sao trước khi cọ xát, các vật không hút các vụn giấy nhỏ?

Trả lời:

- Trước khi cọ xát, các vật chưa nhiễm điện (trung hòa về điện) nên không hút các vụn giấy nhỏ.

C4

Sau khi cọ xát, vật nào trong hình 18.5b nhận thêm electron, vật nào mất bớt electron? Vật nào nhiễm điện dương, vật nào nhiễm điện âm?

Trả lời:

- Trước khi cọ xát: Mảnh vải và thước nhựa trung hòa về điện (tổng số điện tích dương = tổng số điện tích âm của mỗi vật).

- Sau khi cọ xát:

+ Thước nhựa nhận thêm electron: 4 điện tích dương $(+)$ và 7 điện tích âm $(-)$

+ Mảnh vải mất bớt electron: 6 điện tích dương $(+)$ và 3 điện tích âm $(-)$

$\longrightarrow$ Mảnh vải nhiễm điện dương do mất bớt electron.

$\longrightarrow$ Thước nhựa nhiễm điện âm do nhận thêm electron.