Bài 16: Phương trình hóa học
I. LẬP PHƯƠNG TRÌNH HÓA HỌC
1. Phương trình hóa học
- Sự biểu diễn phản ứng hóa học bằng các công thức hóa học được gọi là phương trình hóa học.
- Ví dụ:
Khí hiđro + Khí oxi $\longrightarrow$ Nước
$H_{2}\,\, + \,\,O_{2}\,\, \longrightarrow \,\,H_{2}O$
$2\,H_{2}\,\, + \,\,O_{2}\,\, \longrightarrow \,\,2\,H_{2}O$
$\Longrightarrow$ Phương trình hóa học là sự biểu diễn ngắn gọn phản ứng hóa học.
2. Các bước lập phương trình hóa học
- Bước 1: Viết sơ đồ của phản ứng, gồm công thức hóa học của các chất tham gia và sản phẩm.
$Al\,\, + \,\,O_{2}\,\, \longrightarrow \,\,Al_{2}O_{3}$
- Bước 2: Cân bằng số nguyên tử của mỗi nguyên tố: tìm hệ số thích hợp đặt trước công thức.
Số nguyên tử $Al$ và $O$ đều không bằng nhau, nhưng nguyên tố oxi có số nguyên tử nhiều hơn. Ta bắt đầu từ nguyên tố này. Trước hết làm chẵn số nguyên tử $O$ ở bên phải, tức là đặt hệ số 2 trước $Al_{2}O_{3}$
$Al\,\, + \,\,O_{2}\,\, \longrightarrow \,\,2\,Al_{2}O_{3}$
Bên trái cần có 4 $Al$ và 6 $O,$ tức 3 $O_{2},$ các hệ số 4 và 3 là thích hợp.
- Bước 3: Viết phương trình hóa học:
$4\,Al\,\, + \,\,3\,O_{2}\,\, \longrightarrow \,\,2\,Al_{2}O_{3}$
* Lưu ý:
- Hệ số phải viết trước công thức hóa học của chất, cao bằng chữ cái in hoa.
- Nếu hệ số là 1 thì không ghi.
II. Ý NGHĨA CỦA PHƯƠNG TRÌNH HÓA HỌC
- Phương trình hóa học cho biết:
+ Chất phản ứng và chất sản phẩm.
+ Tỉ lệ số nguyên tử, phân tử các chất trong phản ứng. Tỉ lệ này đúng bằng hệ số của mỗi chất trong phương trình.
- Ví dụ:
$4\,Al\,\, + \,\,3\,O_{2}\,\, \longrightarrow \,\,2\,Al_{2}O_{3}$
$\longrightarrow$ Tỉ lệ chung: $4:3:2$
$\longrightarrow$ Hiểu là: cứ 4 nguyên tử $Al$ tác dụng với 3 phân tử $O_{2}$ tạo ra 2 phân tử $Al_{2}O_{3}.$