I. ĐẶT VẤN ĐỀ

SGK Đạo đức 9, tr. 34.

Gợi ý

a. Hãy nêu một vài tấm gương thanh niên Việt Nam có lí tưởng sống trong cuộc Cách mạng giải phóng dân tộc và trong sự nghiệp công nghiệp hóa hiện đại hóa đất nước hiện nay.

- Những tấm gương thanh niên Việt Nam có lí tưởng trong cuộc Cách mạng giải phóng dân tộc: Lý Tự trọng, Nguyễn Thị Minh Khai, Võ Thị Sáu, Nguyễn Văn Trỗi, Phan Đình Giót….

- Những tấm gương thời công nghiệp hóa hiện đại hóa: Hoàng Xuân Vinh (thể thao), Đỗ Doãn Bách (y tế), Vũ Văn Bình (công nghệ thông tin)…

b. Hãy nêu những biểu hiện của người thanh niên sống có lí tưởng.

- Suy nghĩ và hành động không mệt mỏi để thực hiện lí tưởng chung của dân tộc, của nhân loại.

- Luôn vươn tới sự hoàn thiện của bản thân về mọi mặt.

- Cống hiến trí tuệ và sức lực cho sự nghiệp chung.

c. Theo em, lí tưởng sống của thanh niên Việt Nam hiện nay là gì? Vì sao?

- Lí tưởng sống của thanh niên Việt Nam hiện nay là xây dựng đất nước Việt Nam độc lập, giàu mạnh, xã hội công bằng, dân chủ văn minh.

- Lý tưởng sống trên giúp đất nước thực hiện thắng lợi nhiệm vụ công nghiệp hóa, hiện đại hóa theo định hướng xã hội chủ nghĩa.

II. NỘI DUNG BÀI HỌC

1. Lí tưởng sống (lẽ sống) là cái đích của cuộc sống mà mỗi người khát khao muốn đạt được.

2. Người có lí tưởng sống cao đẹp là người luôn suy nghĩ và hành động không mệt mỏi để thực hiện lí tưởng của dân tộc, của nhân loại, vì sự tiến bộ của bản thân và xã hội, luôn vươn tới sự hoàn thiện bản thân về mọi mặt, mong muốn cống hiến trí tuệ và sức lực cho sự nghiệp chung.

Khi lí tưởng của mỗi người phù hợp với lí tưởng chung của dân tộc, của Đảng thì hành động của họ sẽ góp phần thực hiện tốt những nhiệm vụ chung và chính họ sẽ được xã hội, Nhà nước tạo điều kiện để phát triển những khả năng của mình. Người sống có lí tưởng cao đẹp luôn được mọi người tôn trọng.

3. Lí tưởng cao đẹp của thanh niên ngày nay là phấn đấu thực hiện mục tiêu xây dựng đất nước Việt Nam độc lập, dân giàu, nước mạnh, xã hội dân chủ, công bằng, văn minh. Trước mắt là thực hiện thắng lợi nhiệm vụ công nghiệp hóa, hiện đại hóa theo định hướng xã hội chủ nghĩa. Thanh niên học sinh phải ra sức học tập, rèn luyện để có đủ tri thức, phẩm chất và năng lực cần thiết nhằm thực hiện lí tưởng sống đó.

III. BÀI TẬP

1. Những việc làm nào dưới đây biểu hiện lí tưởng sống cao đẹp, đúng đắn của thanh niên? Vì sao?

a. Vượt khó trong học tập để tiến bộ không ngừng.

b. Bị cám dỗ bởi những nhu cầu tầm thường.

c. Vận dụng những điều đã học vào thực tiễn.

d. Luôn sáng tạo trong lao động và trong hoạt động xã hội.

đ. Luôn khắc phục khó khăn, vươn lên trong cuộc sống.

e. Thắng không kiêu, bại không nản.

g. Không có kế hoạch phấn đấu, rèn luyện bản thân.

h. Dễ làm, khó bỏ.

i. Học tập, rèn luyện vì ngày mai lập nghiệp.

k. Học tập, làm việc vì mục tiêu dân giàu, nước mạnh, xã hội dân chủ công bằng, văn minh.

- Những việc làm thể hiện lí tưởng sống cao đẹp, đúng đắn của thanh niên:

a Vượt khó trong học tập để tiến bộ không ngừng.

c. Vận dụng những điều đã học vào thực tiễn.

d. Luôn sáng tạo trong lao động và trong hoạt động xã hội.

đ. Luôn khắc phục khó khăn, vươn lên trong cuộc sống.

e. Thắng không kiêu, bại không nản.

i. Học tập, rèn luyện vì ngày mai lập nghiệp.

k. Học tập, làm việc vì mục tiêu dân giàu, nước mạnh, xã hội dân chủ công bằng, văn minh.

- Trên đây là những hành động thể hiện người biết vượt qua khó khăn trong cuộc sống, luôn sáng tạo trong học tập, lao động, xây dựng lí tưởng sống tốt đẹp và lành mạnh.

2. Trong buổi diễn đàn của học sinh lớp 9 với chủ đề “Lí tưởng của thanh niên học sinh trong thời đại ngày nay” do Chi đoàn tổ chức đã nảy sinh hai quan điểm:

- Thanh niên học sinh phải nỗ lực học tập, rèn luyện, chuẩn bị hành trang để lập thân, lập nghiệp, góp phần xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. Thanh niên phải “Sống sao cho đến khi nhắm mắt xuôi tay không phải ân hận về những năm tháng đã sống hoài, sống phí”.

(Lời Pa-ven trong tác phẩm Thép đã tôi thế đấy)

- Học sinh THCS đang ở tuổi ăn, tuổi chơi thì nên biết tranh thủ ăn chơi hưởng thụ. Còn việc học hành, làm việc, cống hiến là việc làm suốt đời.

a. Em tán thành quan điểm nào trong hai quan điểm trên? Vì sao ?

- Em tán thành với quan điểm: Thanh niên học sinh phải nỗ lực học tập, rèn luyện, chuẩn bị hành trang để lập thân, lập nghiệp, góp phần xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. Thanh niên phải “Sống sao cho đến khi nhắm mắt xuôi tay không phải ân hận về những năm tháng đã sống hoài, sống phí”.

- Quan điểm trên thể hiện lí tưởng, hoài bão của người thanh niên trong thời đại mới.

b. Mơ ước của em về tương lai là gì? Em đã và sẽ làm gì để đạt tới mơ ước đó?

- Em ước mơ trở thành một bác sĩ.

- Để thực hiện ước mơ đó, em sẽ cố gắng học tập, trau dồi kiến thức để có thể biến ước mơ thành hiện thực.

3. Hãy nêu ví dụ về một tấm gương thanh niên Việt Nam sống có lí tưởng và đã phấn đấu cho lí tưởng đó. Em học được ở người đó đức tính gì?

Tấm gương em khâm phục đó chính là Nhà giáo ưu tú Nguyễn Ngọc Ký. Bị liệt hai tay từ nhỏ nhưng ông không chán nản, bi quan mà cố gắng tập viết bằng hai chân để được đến trường. Ông đã vượt qua nghịch cảnh để học tập, rèn luyện, trở thành nhà giáo và là nhà văn Việt Nam đầu tiên viết bằng chân.

4. Em dự định sẽ làm gì sau khi tốt nghiệp Trung học cơ sở?

Sau khi tốt nghiệp THCS, em sẽ cố gắng thi đậu vào trường THPT chuyên để biến ước mơ và hoài bão mà mình đang ấp ủ thành hiện thực.