Bài 10. Biến trở - điện trở dùng trong kĩ thuật
I- BIẾN TRỞ
1. Tìm hiểu cấu tạo và hoạt động của biến trở
- Bộ phận chính của biến trở gồm con chạy (hoặc tay quay) C và cuộn dây dẫn bằng hợp kim có điện trở suất lớn (nikêlin hay nicrom), được quấn đều đặn dọc theo một lõi bằng sứ.
- Khi biến trở được mắc nối tiếp vào mạch điện, với hai điểm A và N của các biến trở, nếu dịch chuyển con chạy hoặc tay quay C thì sẽ làm thay đổi chiều dài của phần cuộn dây có dòng điện chạy qua, do đó làm thay đổi diện trở của biến trở, và điện trở của mạch điện sẽ thay đổi theo.
2. Sử dụng biến trở để điều chỉnh cường độ dòng điện.
+ Để con chạy C ở điểm N thì biến trở có giá trị điện trở lớn nhất, vì khi đó dòng điện chạy qua tất cả cuộn dây của biến trở.
+ Để đèn sáng mạnh nhất thì phải dịch con trở của biến trở đến vị trí sao cho điện trở của biến trở là nhỏ nhất (vì biến trở mắc nối tiếp với đèn trong mạch), đó là điểm M.
Khi con chạy đặt ở điểm M thì dòng điện hầu như không chạy qua cuộn dây của biến trở, điện trở của biến trở khi ấy là nhỏ nhất.
3. Kết luận
Biến trở có thể được dùng để điều chỉnh cường độ dòng điện trong mạch khi thay đổi trị số điện trở của nó.
Một biến trở con chạy có điện trở lớn nhất là 20Ω. Dây điện trở của biến trở là dây hợp kim nicrom có tiết diện 0,5$m{m^2}$ và được quấn đều chung quanh một lõi sứ tròn đường kính 2cm. Tính số vòng dây của biến trở này.
Hướng dẫn
Chiều dài của dây hợp kim là: $l = \frac{{RS}}{\rho } = 20.0,{5.10^{ - 6}}(1,{1.10^{ - 6}}) = 9,09m$
Số vòng dây của biến trở là: $N = \frac{l}{{\pi d}} = \frac{{9,09}}{{\pi .0,02}} = 145$ vòng
Biến trở là điện trở có thể thay đổi trị số và có thể được sử dụng để điều chỉnh cường độ dòng điện trong mạch.
1. Tìm hiểu cấu tạo và hoạt động của biến trở
- Bộ phận chính của biến trở gồm con chạy (hoặc tay quay) C và cuộn dây dẫn bằng hợp kim có điện trở suất lớn (nikêlin hay nicrom), được quấn đều đặn dọc theo một lõi bằng sứ.
- Khi biến trở được mắc nối tiếp vào mạch điện, với hai điểm A và N của các biến trở, nếu dịch chuyển con chạy hoặc tay quay C thì sẽ làm thay đổi chiều dài của phần cuộn dây có dòng điện chạy qua, do đó làm thay đổi diện trở của biến trở, và điện trở của mạch điện sẽ thay đổi theo.
2. Sử dụng biến trở để điều chỉnh cường độ dòng điện.
+ Để con chạy C ở điểm N thì biến trở có giá trị điện trở lớn nhất, vì khi đó dòng điện chạy qua tất cả cuộn dây của biến trở.
+ Để đèn sáng mạnh nhất thì phải dịch con trở của biến trở đến vị trí sao cho điện trở của biến trở là nhỏ nhất (vì biến trở mắc nối tiếp với đèn trong mạch), đó là điểm M.
Khi con chạy đặt ở điểm M thì dòng điện hầu như không chạy qua cuộn dây của biến trở, điện trở của biến trở khi ấy là nhỏ nhất.
3. Kết luận
Biến trở có thể được dùng để điều chỉnh cường độ dòng điện trong mạch khi thay đổi trị số điện trở của nó.
II - CÁC ĐIỆN TRỞ DÙNG TRONG KĨ THUẬT
Trong kĩ thuật, chẳng hạn trong các mạch điện của radio, tivi... người ta cần sử dụng các điện trở có kích thước nhỏ với các trị số khác nhau, có thể lớn tới vài tràm mêgaôm (1MW = 106W). Các điện trở này được chế' tạo bằng một lớp than hay lớp kim loại mỏng phủ ngoài một lõi cách điện (thường bằng sứ).
Một biến trở con chạy có điện trở lớn nhất là 20Ω. Dây điện trở của biến trở là dây hợp kim nicrom có tiết diện 0,5$m{m^2}$ và được quấn đều chung quanh một lõi sứ tròn đường kính 2cm. Tính số vòng dây của biến trở này.
Hướng dẫn
Chiều dài của dây hợp kim là: $l = \frac{{RS}}{\rho } = 20.0,{5.10^{ - 6}}(1,{1.10^{ - 6}}) = 9,09m$
Số vòng dây của biến trở là: $N = \frac{l}{{\pi d}} = \frac{{9,09}}{{\pi .0,02}} = 145$ vòng
Biến trở là điện trở có thể thay đổi trị số và có thể được sử dụng để điều chỉnh cường độ dòng điện trong mạch.
