Bài 1 : Vị trí địa lí, địa hình và khoáng sản châu Á
1. VỊ TRÍ ĐỊA LÍ VÀ KÍCH THƯỚC CỦA CHÂU LỤC
$\bullet \,\,$Vị trí:
- Châu Á nằm ở nửa cầu Bắc, là một bộ phận của lục địa Á – Âu.
$\bullet \,\,$Giới hạn:
- Lãnh thổ châu Á kéo dài từ vùng cực Bắc đến vùng xích đạo, trải rộng từ bờ Tây sang bờ Đông.
- Vĩ độ địa lí của điểm cực Bắc và điểm cực Nam phần đất liền châu Á:
+ Điểm cực Bắc nằm trên vĩ tuyến $77^{o}44’B$
+ Điểm cực Nam nằm trên vĩ tuyến $1^{o}16’B$
- Châu Á tiếp giáp:
+ Bắc: Giáp Bắc Băng Dương
+ Nam: Giáp Ấn Độ Dương
+ Tây: Giáp châu Âu, châu Phi, Địa Trung Hải.
+ Đông: Giáp Thái Bình Dương
$\bullet \,\,$Kích thước:
- Châu Á là châu lục rộng lớn nhất thế giới.
- Chiều dài từ điểm cực Bắc đến điểm cực Nam nơi lãnh thổ mở rộng nhất là $8.500\,km.$
- Chiều rộng từ bờ Tây sang bờ Đông nơi lãnh thổ mở rộng nhất là $9.200\,km.$
- Diện tích phần đất liền rộng khoảng $41,5$ triệu $km^{2}.$
- Tính cả diện tích các đảo phụ thuộc là $44,4$ triệu $km^{2}.$
2. ĐẶC ĐIỂM ĐỊA HÌNH VÀ KHOÁNG SẢN
a) Đặc điểm địa hình
- Châu Á có nhiều hệ thống núi, sơn nguyên cao, đồ sộ và nhiều đồng bằng rộng bậc nhất thế giới. Tập trung ở trung tâm và rìa lục địa.
- Các dãy núi chạy theo 2 hướng chính Đông – Tây hoặc Bắc – Nam.
- Nhiều hệ thống núi, sơn nguyên và đồng bằng nằm xen kẽ nhau, làm cho địa hình bị chia cắt phức tạp.
b) Khoáng sản
- Châu Á có nguồn khoáng sản rất phong phú và có trữ lượng lớn, tiêu biểu là: dầu mỏ, khí đốt, than, sắt, crôm và nhiều kim loại màu khác như đồng, thiếc…
- Dầu mỏ và khí đốt tập trung ở Tây Nam Á. (Iran, Irắc, Cô-oét, Arập,…)
- Ở Việt Nam có mỏ dầu như mỏ Bạch Hổ, mỏ Đại Hùng, mỏ Rạng Đông, mỏ Rồng… ở vùng biển Vũng Tàu.