Bài 1. Tính chất hóa học của oxit. Khái quát về sự phân loại oxit

I. TÍNH CHẤT HÓA HỌC CỦA OXIT

1. Oxit bazơ có những tính chất hóa học nào?

- Oxit bazơ tác dụng với nước tạo thành dung dịch bazơ (kiềm); tác dụng với axit tạo thành muối và nước; tác dụng với oxit axit tạo thành muối.

a) Tác dụng với nước:

$BaO\,\, _{(r)}\,\, + \,\,H_{2}O\,\, _{(l)}\,\, \longrightarrow \,\,Ba(OH)_{2}\,\, _{(dd)}$

$Na_{2}O\,\, _{(r)}\,\, + \,\,H_{2}O\,\, _{(l)} \,\,\longrightarrow \,\,2\,\,NaOH \,\,_{(dd)}$

$CaO\,\, _{( r)}\,\, + \,\,H_{2}O\,\, _{(l)}\,\, \longrightarrow \,\,Ca(OH)_{2}\,\, _{(dd)}$

$\Longrightarrow$ Kết luận: Một số oxit bazơ tác dụng với nước tạo thành dung dịch bazơ (kiềm).

$\Longrightarrow$ Các oxit tác dụng với nước ($t^{o}$ thường): $Na_{2}O,$ $K_{2}O,$ $CaO,$ $BaO,$ $Li_{2}O,$ $Rb_{2}O,$ $Cs_{2}O,$ $SrO.$

b) Tác dụng với axit:

$CuO\,\,_{(r)}\,\, + \,\,2\,\,HCl \,\,_{(dd)} \,\, \longrightarrow \,\,CuCl_{2} \,\,_{(dd)}\,\, + \,\,H_{2}O\,\,_{(l)}$

$BaO\,\, + \,\,2\,\,HCl\,\, \longrightarrow \,\, BaCl_{2} \,\,+\,\, H_{2}O$

$Fe_{2}O_{3}\,\, + \,\,3\,\,H_{2}SO_{4}\,\, \longrightarrow \,\,Fe_{2}(SO_{4})_{3}\,\, + \,\,3\,\,H_{2}O$

$\Longrightarrow$ Kết luận: Oxit bazơ + Axit $\longrightarrow$ Muối + Nước.

c) Tác dụng với oxitaxit:

$BaO\,\, _{(r)}\,\, + \,\,CO_{2}\,\, _{(k)}\,\, \longrightarrow \,\,BaCO_{3}\,\,_{(r)}$

$\Longrightarrow$ Kết luận: Oxit bazơ + Oxit axit $\longrightarrow$ Muối.

2. Oxitaxit có những tính chất hóa học nào?

- Oxit axit tác dụng với nước tạo thành dung dịch axit; tác dụng với dung dịch bazơ tạo thành muối và nước; tác dụng với oxit bazơ tạo thành muối.

a) Tác dụng với nước:

$P_{2}O_{5}\,\,_{(r)}\,\, + \,\,3\,\,H_{2}O\,\,_{(l)}\,\, \longrightarrow \,\,2\,\,H_{3}PO_{4}\,\,_{(dd)}$

$SO_{3}\,\, + \,\,H_{2}O\,\, \longrightarrow \,\,H_{2}SO_{4}$

$\Longrightarrow$ Kết luận: Oxit axit tác dụng với nước tạo thành dung dịch axit: Oxit axit + Nước $\longrightarrow$ dd Axit.

b) Tác dụng với bazơ:

$CO_{2}\,\,_{(k)}\,\, + \,\,Ca(OH)_{2}\,\,_{(dd)}\,\, \longrightarrow \,\, CaCO_{3}\,\,_{(r)}\,\, + \,\,H_{2}O\,\,_{(l)}$ 

$\Longrightarrow$ Kết luận: Oxit axit + dd Bazơ $\longrightarrow$ Muối + Nước.

$\Longrightarrow$ Những oxit khác như $SO_{2},$ $P_{2}O_{5},…$ cũng có phản ứng tương tự.

c) Tác dụng với oxit bazơ:

$CaO\,\,_{(r)} \,\, + \,\,CO_{2}\,\,_{(k)}\,\, \longrightarrow \,\, CaCO_{3}\,\,_{(r)}$

$\Longrightarrow$ Oxit axit tác dụng với một số oxit bazơ (tan) tạo thành muối.

II. KHÁI QUÁT VỀ SỰ PHÂN LOẠI OXIT

Căn cứ vào tính chất hóa học của oxit, người ta phân loại oxit thành 4 loại như sau:

1. Oxit bazơ là những oxit tác dụng với dung dịch axit tạo thành muối và nước.

2. Oxit axit là những oxit tác dụng với dung dịch bazơ tạo thành muối và nước.

3. Oxit lưỡng tính là những oxit vừa tác dụng được với dung dịch bazơ, vừa tác dụng được với dung dịch axit, tạo thành muối và nước. Ví dụ như: $Al_{2}O_{3},$ $ZnO,$ $SnO,$ $Cr_{2}O_{3},…$

4. Oxit trung tínhhay còn gọi là oxit không tạo muối là những oxit không tác dụng với axit, bazơ, nước. Ví dụ như: $NO,$ $N_{2}O,$ $CO,...$