Khởi động

Chia sẻ cảm xúc về âm thanh, hình ảnh, màu sắc có trong đoạn lời bài hát sau:

“Trời cao trong xanh, sương sớm long lanh

Mặt nước xanh xanh, cành lá rung rinh.

Bầy chim non hát ca vang,

Đàn bướm lượn bướm tung tăng lượn...".

(Ca ngợi Tổ quốc — Nhạc và lời: Hoàng Vân)

Hình ảnh trời xanh hòa cùng cỏ cây non nước hòa lẫn âm thanh chim hót và đàn bướm bay lượn mang đến cho người nghe cảm giác tươi mát, tinh thần vui vẻ thoải mái khi tới trường của các bạn học sinh.

Khám phá và luyện tập

1. Những cánh hoa bồ công anh làm gì khi một cơn gió thổi ào tới?

Những cánh hoa bồ công anh vẫy tay chào tạm biệt mẹ và bay theo gió.

2. Kể tóm tắt cuộc phiêu lưu của bồ công anh út theo gợi ý:

- Lang thang cùng chị gió: Sau khi chào tạm biệt mẹ, bồ công anh út vẫn mải lang thang cùng chị gió. Nó bay lúc thì tung lên cao, lúc thì sà xuống mặt nước.

- Nhìn thấy cánh đồng: Nó đáp xuống.

- Đáp xuống mặt đất: Nảy lên một chiếc mầm bé xíu, xanh nõn.

3. Những hình ảnh nào cho thấy nơi bồ công anh út dừng lại rất thú vị?

Những bông hoa cỏ mật tỏa hương, hoa vàng trải li ti thảm đón chào, những chú dế gảy lên khúc ca đồng quê rộn rã, mặt đất ấm áp và đầy hương thơm, những chú dế gảy lên khúc ca hiếu khách, những đóa hoa đủ màu, giọt sương trong vắt, mát lạnh và ngọt lành.

4. Đoạn cuối của bài đọc cho ta biết điều gì?

Đoạn cuối của bài đọc cho thấy bồ công anh út đã mọc mầm để chuẩn bị trở thành cây hoa bồ công anh mới.

5. Theo em, nhờ đâu mà thế giới của loài vật, hoa lá, cỏ cây... trong câu chuyện trở nên sinh động?

Nhờ phép nhân hóa cùng với sự miêu tả sinh động của tác giả.

Luyện từ và câu

1. Sắp xếp các từ ngữ trong mỗi dòng dưới đây thành câu:

a. đã, mùa xuân, về.

Mùa xuân đã về.

b. khoác, mới, cây cối, áo.

Cây cối khoác áo mới.

c. trong xanh, cao, bầu trời, và.

Bầu trời cao và trong xanh.

2. Đoạn văn dưới đây có mấy câu? Nhờ đâu mà em biết?

Cây bách xanh đẹp nhất mỗi độ đông về. Những vòm cây trong vườn đều đã nhuộm màu già nua cằn cỗi. Chỉ có cây bách xanh vẫn mạnh mẽ vươn lên, thản nhiên chẳng sợ chi mưa gió. Những tán tròn vẫn xanh um mướt mát. Những đọt non của lá cây bách màu xanh nõn như muốn uống trọn cả những tia nắng nhẹ của mùa đông, ẩn lên màu sức sống đẹp ngơ ngẩn.

(Theo Võ Thu Hương)

- Đoạn văn trên có 5 câu.

- Em xác định dựa vào chữ viết hoa ở đầu câu và dấu chấm ở cuối mỗi câu.

Ghi nhớ:

1. Câu là tập hợp các từ ngữ diễn đạt một ý trọn vẹn.

2. Chữ đầu câu viết hoa, cuối câu thường có dấu chấm.

3. Tìm từ ngữ phù hợp thay cho mỗi ngôi sao để tạo thành câu:

a. Hoa đồng tiền là loài hoa em thích nhất.

b. Những vì sao sáng lấp lánh trên bầu trời đêm.

c. Mọi người tham gia Tết trồng cây.

d. Người gần gũi với em nhất là mẹ em.

e. Chùm hoa phượng đỏ rực.

g. Những chú voi rất khỏe.

4. Đặt 1 - 2 câu:

a. Giới thiệu loài hoa em thích.

Em rất thích hoa đào.

b. Tả đặc điểm nổi bật của loài hoa.

Hoa đào chỉ nở vào dịp Tết.

c. Nêu việc làm hoặc tình cảm, cảm xúc của em với loài hoa đó..

Mỗi khi hoa đào nở, em lại tưởng tượng ra cảnh cả nhà cùng vui vẻ trò chuyện đón giao thừa.

Viết

1. Đọc bài văn sau và thực hiện yêu cầu:

Hoa xanh

Tháng Ba, tháng Tư, mùa hạ còn mang nhiều hương vị của xuân. Vườn na dịu mát bóng xanh non.

Cây na mảnh dẻ, phóng khoáng. Lá không lớn, cành chẳng um tùm lắm, nhưng toàn thân nó toát ra không khí mát dịu, êm ả, khiến ta chìm ngợp giữa một điệu ru thấp thoáng, mơ hồ.

Cây na ra hoa, thứ hoa đặc biệt mang màu xanh của lá non. Hoa lẫn trong cành, thả vào vườn hương thơ, dịu ngọt, ấm cúng.

Từ màu hoa ẩn náu đó, những quả na nhỏ bé, tròn vo, cứ mỗi ngày một lớn. Quả na mở biết bao nhiêu là mắt để ngắm nhìn mảnh đất sinh trưởng, để thấy hết họ hàng, để nhận biết nắng từng chùm lấp lánh treo từ ngọn cây rọi xuống mặt đất.

(Theo Phạm Đức)

a. Xác định các đoạn văn và nội dung của từng đoạn.

- Đoạn 1: Từ đầu đến “xanh non”, giới thiệu vườn na.

- Đoạn 2: Từ "Cây na mảnh dẻ" đến "thấp thoáng mơ hồ", miêu tả cây na và bóng mát của cây na.

- Đoạn 3: Từ "Cây na ra hoa" đến "ấm cúng", miêu tả hoa na.

- Đoạn 4: Từ "Từ  màu hoa xanh" đến hết, miêu tả quả na.

b. Tác giả miêu tả những bộ phận nào của cây na?

Tác giả miêu tả các bộ phận lá, cành, thân, hoa, quả.

c. Theo em, tác giả có thể viết thêm vào bài văn điều gì?

Tác giả có thể viết thêm tình cảm, cảm xúc của bản thân hoặc ấn tượng đặc biệt với cây na vào bài văn.

2. Trao đổi với bạn:

a. Bài văn miêu tả cây cối thường gồm những phần nào?

Gồm những phần: Mở bài, thân bài, kết bài.

b. Theo em, ngoài trình tự miêu tả như ở bài "Hoa xanh", còn có thể miêu tả theo trình tự nào khác?

Ngoài trình tự miêu tả như ở bài "Hoa xanh", có thể miêu tả theo các giai đoạn phát triển của cây na từ khi còn là chồi non đến khi trưởng thành, nở hoa và kết trái.

c. Sau khi tả các bộ phận của cây, người ta có thể viết thêm điều gì?

Có thể bày tỏ tình cảm, cảm xúc, ấn tượng đặc biệt hoặc liên hệ với những sự vật, sự việc có liên quan.

Ghi nhớ: Bài văn miêu tả cây cối thường gồm ba phần:

1. Mở bài: Giới thiệu cây chọn tả.

2. Thân bài: Tả từng bộ phận của cây hoặc tả từng thời kì phát triển của cây.

3. Kết bài: Có thể nêu ích lợi của cây, ấn tượng đặc biệt hoặc tình cảm, cảm xúc của người tả đối với cây.

3. Đọc đoạn văn sau và trả lời câu hỏi

Lá bàng

Có những cây mùa nào cũng đẹp như cây bàng. Mùa xuân, lá bàng mới nảy trông như những ngọn lửa xanh. Sang hè, lá lên thật dày, ánh sáng xuyên qua chỉ còn là màu ngọc bích. Khi lá bàng ngả sang màu lục, ấy là mùa thu. Sang đến những ngày cuối đông, mùa của lá rụng, nó lại có vẻ đẹp riêng. Những lá bàng mùa đông đỏ như đồng ấy, tôi có thể nhìn cả ngày không chán. Năm nào tôi cũng chọn lấy mấy lá thật đẹp về phủ một lớp dầu mỏng, bày lên bàn viết. Bạn có biết nó gợi lên chất liệu gì không? Chất sơn mài.

(Đoàn Giỏi)

a. Tác giả tả lá cây bàng theo trình tự nào?

Tác giả tả lá cây bàng theo trình tự từng mùa trong năm.

b. Theo em, trình tự miêu tả ấy có phù hợp để tả lá cây bàng không? Vì sao?

Trình tự miêu tả ấy phù hợp để tả lá cây bàng vì thuật lại các giai đoạn phát triển của lá bàng như lá bàng mới nhú, lá bàng mọc dày, lá bàng ngả vàng, lá bàng rụng.

Vận dụng

Đóng vai bồ công anh, những chú dế, hoa lá và giọt sương để chào hỏi, làm quen.

Học sinh cùng các bạn tự nhận vai các nhận vật và cùng chào hỏi, làm quen với nhau.