I. ĐẶT VẤN ĐỀ

1. Tô Hiến Thành – một tấm gương về chí công vô tư (Phỏng theo Cuộc sống và sự nghiệp, tập III và Những vì sao đất nước, tập IV, NXB Kim Đồng, Hà Nội, 1976).

2. Điều mong muốn của Bác Hồ. SGK Đạo đức 9, tr. 3, 4.

Gợi ý

a. Tô Hiến Thành đã có suy nghĩ như thế nào trong việc dùng người và giải quyết công việc? Qua đó em hiểu gì về Tô Hiến Thành?

- Khi dùng người, Tô Hiến Thành căn cứ vào năng lực của người đó để đề cử vào những vị trí phù hợp với khả năng gánh vác công việc chung mang đến lợi ích chung.

- Tô Hiến Thành là người công bằng, không thiên vị, xử xự theo nguyên tắc, không xử lí theo cảm tính.

b. Em có suy nghĩ gì về cuộc đời và sự nghiệp cách mạng của chủ tịch Hồ Chí Minh? Theo em, điều đó đã tác động như thế nào đến tình cảm của nhân dân ta với Bác?

- Cả cuộc đời và sự nghiệp cách mạng của chủ tịch Hồ Chí Minh đều vì quyền lợi dân tộc, quyền lợi đất nước. Hoài bão của Bác là toàn dân được sống trong hạnh phúc và ấm no. Mục tiêu người hướng tới là những công việc “ích quốc, lợi dân”.

- Phẩm chất chí công vô tư của Bác được cả dân tộc Việt Nam yêu quý, kính trọng.

c. Em hiểu thế nào về chí công vô tư và tác dụng của nó đối với đời sống cộng đồng?

- Chí công vô tư là công bằng không thiên vị, giải quyết công việc theo lẽ phải, đặt lợi ích chung lên lợi ích cá nhân.

- Tác dụng của chí công vô tư góp phần làm cho quan hệ xã hội tốt đẹp, công bằng, dân chủ văn minh.

II. NỘI DUNG BÀI HỌC

1. Chí công vô tư là phẩm chất đạo đức của con người, thể hiện ở sự công bằng không thiên vị, giải quyết công việc theo lẽ phải, xuất phát từ lợi ích chung và đặt lợi ích chung lên lợi ích cá nhân.

2. Chí công vô tư đem lại lợi ích cho tập thể và cộng đồng xã hội, góp phần làm cho quan hệ xã hội thêm tốt đẹp, xã hội công bằng, dân chủ văn minh.

Người có phẩm chất chí công vô tư sẽ được mọi người tin cậy và kính trọng.

3. Để rèn luyện phẩm chất chí công vô tư, học sinh cần có thái độ ủng hộ, quý trọng người có đức tính chí công vô tư, đồng thời dám phê phán những hành động vụ lợi cá nhân, thiếu công bằng trong giải quyết mọi công việc.

III. BÀI TẬP

1.Trong những hành vi sau đây, theo em, hành vi nào thể hiện phẩm chất chí công vô tư hoặc không chí công vô tư? Vì sao?

a. Mai là học sinh giỏi của lớp 9A, nhưng Mai không muốn tham gia các hoạt động tập thể của trường, lớp vì sợ mất thời gian, ảnh hưởng đến kết quả học tập của bản thân.

b. Là lớp trưởng, Quân thường bỏ qua những khuyết điểm cho những bạn chơi thân với mình.

c. Là cán bộ lãnh đạo nhà máy, ông Lợi cho rằng chỉ nên đề bạt những người luôn ủng hộ và bảo vệ ông trong mọi việc.

d. Trong đợt bình xét thi đua cuối năm, Lan cho rằng chỉ nên bầu những bạn có đủ tiêu chuẩn đã đề ra.

đ. Để chấn chỉnh nề nếp kỉ luật trong xí nghiệp, theo ông Đĩnh cần phải xử lí nghiêm những trường hợp vi phạm của cán bộ cấp dưới.

e. Nhà bà Nga ở mặt phố, rất thuận lợi cho công việc kinh doanh, nhưng khi nhà nước có chủ trương về giải phóng mặt bằng để mở đường, bà Nga vui vẻ chấp hành.

- Những hành vi thể hiện phẩm chất chí công vô tư:

d. Trong đợt bình xét thi đua cuối năm, Lan cho rằng chỉ nên bầu những bạn có đủ tiêu chuẩn đã đề ra.

đ. Để chấn chỉnh nề nếp kỉ luật trong xí nghiệp, theo ông Đĩnh cần phải xử lí nghiêm những trường hợp vi phạm của cán bộ cấp dưới.

e. Nhà bà Nga ở mặt phố, rất thuận lợi cho công việc kinh doanh, nhưng khi nhà nước có chủ trương về giải phóng mặt bằng để mở đường, bà Nga vui vẻ chấp hành.

- Những hành vi thể hiện không chí công vô tư:

a. Mai là học sinh giỏi của lớp 9A, nhưng Mai không muốn tham gia các hoạt động tập thể của trường, lớp vì sợ mất thời gian, ảnh hưởng đến kết quả học tập của bản thân.

b. Là lớp trưởng, Quân thường bỏ qua những khuyết điểm cho những bạn chơi thân với mình.

c. Là cán bộ lãnh đạo nhà máy, ông Lợi cho rằng chỉ nên đề bạt những người luôn ủng hộ và bảo vệ ông trong mọi việc.

2. Em tán thành hay không tán thành với những quan điểm nào sau đây?

a. Chỉ những người có chức, có quyền mới cần phải chí công vô tư.

b. Người sống chí công vô tư chỉ có thiệt cho mình.

c. Học sinh còn nhỏ tuổi thì không thể rèn luyện được phẩm chất chí công vô tư.

d. Chí công vô tư là phẩm chất tốt đẹp của công dân.

đ. Chí công vô tư phải thể hiện ở cả lời nói và việc làm.

- Em tán thành những quan điểm:

d) Chí công vô tư là phẩm chất tốt đẹp của công dân.

đ) Chí công vô tư phải thể hiện ở cả lời nói và việc làm.

- Những quan điểm không tán thành:

a. Chỉ những người có chức, có quyền mới cần phải chí công vô tư.

b. Người sống chí công vô tư chỉ có thiệt cho mình.

c. Học sinh còn nhỏ tuổi thì không thể rèn luyện được phẩm chất chí công vô tư.

3. Em sẽ làm gì trong mỗi trường hợp sau đây (im lặng, phản đối hay đồng tình) và giải thích vì sao em lại làm như vậy?

a. Em biết ông Ba làm nhiều việc sai trái, nhưng ông Ba lại là ân nhân của gia đình em.

Dù ông Ba là ân nhân của gia đình em nhưng khi ông làm việc sai trái ảnh hưởng đến nhiều người em vẫn phản đối. Nếu im lặng thì em trở thành đồng lõa của ông Ba, còn ơn nghĩa với gia đình thì em sẽ tìm cách đền đáp.

b. Em biết ý kiến của bạn Trung là đúng, song ý kiến đó lại bị đa số các bạn trong lớp phản đối.

Em sẽ lên tiếng đồng tình với Trung vì đáp án của Trung là chính xác.

c. Khi đề cử đại biểu tham dự Đại hội “Cháu ngoan Bác Hồ” của thành phố, một số bạn biết Trang hoàn toàn xứng đáng, song lại không đồng ý cử Trang vì Trang hay phê bình mỗi khi các bạn đó có khuyết điểm.

Trong trường hợp này em sẽ phản đối các bạn vì Trang phê bình khi các bạn có khuyết điểm là giúp các bạn được tiến bộ hơn, tốt hơn. Trang chính là người dũng cảm khi chỉ ra cái sai, khuyết điểm của các bạn.

4. Hãy nêu một ví dụ về việc làm thể hiện phẩm chất chí công vô tư của một bạn, một thầy cô giáo hoặc của những người xung quanh mà em biết.