41. Chu trình sinh địa hóa và sinh quyển

I. TRAO ĐỔI VẬT CHẤT QUA CHU TRÌNH SINH ĐỊA HÓA

- Chu trình sinh địa hóa là chu trình trao đổi các chất trong tự nhiên, theo đường từ môi trường ngoài truyền vào cơ thể sinh vật, qua các bậc dinh dưỡng, rồi từ cơ thể sinh vật truyền trở lại môi trường.

- Chu trình sinh địa hóa duy trì sự cân bằng vật chất trong sinh quyển.

II. MỘT SỐ CHU TRÌNH SINH ĐỊA HÓA

1. Chu trình cacbon

- Cacbon là nguyên tố cần thiết cho mọi sinh vật sống.

-­ Cacbon đi vào chu trình dưới dạng cacbon điôxit (CO2).

-­ Thực vật lấy CO2 để tạo ra chất hữu cơ đầu tiên thông qua quang hợp.

- Khi sử dụng và phân hủy các hợp chất chứa cacbon, sinh vật trả lại CO2 và nước cho môi trường.

-­ Nồng độ khí CO2 trong bầu khí quyển đang tăng gây thêm nhiều thiên tai trên trái đất.

2. Chu trình nitơ

- Nitơ chiếm 79% thể tích khí quyển và là 1 khí trơ.

-­ Thực vật hấp thụ nitơ dưới dạng muối amôn (NH4+) và nitrat (NO3).

-­ Các muối trên được hình thành trong tự nhiên bằng con đường vật lí, hóa học và sinh học.

-­ Nitơ từ xác sinh vật trở lại môi trường đất, nước, không khí thông qua hoạt động phân giải chất hữu cơ của vi khuẩn, nấm…

3. Chu trình nước

- Nước là thành phần không thể thiếu của cơ thể và chiếm phần lớn khối lượng của cơ thể sinh vật. Giữa cơ thể và môi trường luôn xảy ra quá trình trao đổi nước.

-­ Nước mưa rơi xuống đất, một phần thấm xuống các mạch nước ngầm, một phần tích lũy trong sông, suối, ao, hồ,…

-­ Nước mưa trở lại bầu khí quyển dưới dạng nước thông qua hoạt động thoát hơi nước của lá cây và bốc hơi nước trên mặt đất.

III. SINH QUYỂN

- Sinh quyển là một hệ sinh thái khổng lồ, bao gồm toàn bộ các sinh vật sống trong địa quyển, thủy quyển và khí quyển của Trái Đất.

- Sinh quyển được chia thành nhiều khu sinh học, mỗi khu có những đặc điểm về địa lí, khí hậu và thành phần sinh vật khác nhau.

+ Khu sinh học trên cạn: đồng rêu đới lạnh, rừng thông phương Bắc, rừng ôn đới…

+ Khu sinh học nước ngọt: khu nước đứng (đầm, hồ, ao…) và khu nước chảy (sông suối).

+ Khu sinh học biển: Theo chiều thẳng  đứng (sinh vật nổi, sinh vật đáy); Theo chiều ngang (vùng ven bờ và vùng khơi).