26. Khúc xạ ánh sáng
I. Sự khúc xạ ánh sáng
1. Hiện tượng khúc xạ ánh
sáng
Khúc xạ ánh sáng là hiện tượng lệch phương (gãy) của
các tia sáng khi truyền xiên góc qua mặt phân cách giữa hai môi trường
trong suốt khác nhau.
2. Định luật khúc xạ ánh
sáng
- Tia khúc xạ nằm trong mặt phẳng tới (tạo bởi tia tới
và pháp tuyến) và ở phía bên kia pháp tuyến so với tia tới.
- Với hai môi trường trong suốt nhất định, tỉ số giữa sin
góc tới (sini) và sin góc khúc xạ (sinr) luôn không đổi: $\frac{{\sin
i}}{{\sin r}} = hằng\ số$
II. Chiết suất của môi
trường
1. Chiết suất tỉ đối
Tỉ số không đổi $\frac{{\sin i}}{{\sin r}} $ trong hiện tượng
khúc xạ được gọi là chiết suất tỉ đối n21 của môi trường
(2) (chứa tia khúc xạ) đối với môi trường (1) (chứa tia tới): $\frac{{\sin
i}}{{\sin r}} = n_{21}$.
- Nếu n21 > 1 thì r < i: Tia khúc xạ bị
lệch lại gần pháp tuyến hơn. Ta nói môi trường (2) chiết quang hơn môi
trường (1).
- Nếu n21 < 1 thì r > i: Tia khúc xạ bị
lệch xa pháp tuyến hơn. Môi trường (2) chiết quang kém môi trường (1).
2. Chiết suất tuyệt đối
Chiết suất tuyệt đối (gọi tắt là chiết suất) của một
môi trường là chiết suất tỉ đối của môi trường đó đối với chân
không.
Mọi môi trường trong suốt đều có chiết suất tuyệt đối
lớn hơn 1.
Ta được hệ thức: ${n_{21}} = \frac{{{n_2}}}{{{n_1}}}$
trong đó: n2 là chiết suất (tuyệt đối) của môi
trường (2); n1 là chiết suất (tuyệt đối) của môi trường (1).
Công thức của định luật khúc xạ có thể viết theo dạng
đối xứng: n1sini=n2sinr.
III. Tính thuận nghịch của
sự truyền ánh sáng
Ánh sáng truyền đi theo đường nào thì cũng truyền ngược
lại theo đường đó.
Từ đây suy ra: ${n_{12}} = \frac{{{1}}}{{{n_{21}}}}$.